België betaalt op de valreep en voor het eerst in tien jaar superheffing

Boerderij Vandaag zoomt de komende twee weken in op de melkveehouderij, de superheffing en het naderende quotumloze tijdperk in diverse EU-landen. Dit is deel één: België.

De Belgische melkmarkt groeit verder uit elkaar. Er is geen echte middenmoot. De sector bestaat uit structurele onder- en overschrijders van het quotum. Die hielden elkaar tot het laatste quotumjaar keurig in evenwicht. Maar de segmentatie zet verder door. “Voor de grotere veehouders is 1 april ‘bevrij­dings­dag’. Velen van hen hebben het afgelopen jaar geïnvesteerd in groei”, zegt Eddy Leloup, woordvoerder van de Belgische zuivelcoöperatie Milcobel. “Daar anticiperen we ook op. Nieuwe leden zullen we ongehinderd toelaten. En we kunnen straks 150 tot 200 miljoen liter melk extra absorberen. Nu is onze capaciteit 1,2 miljard.”

De Belgische Boerenbond verwacht in Vlaanderen in de komende vijf jaar 15 tot 20 procent groei. “Nu hebben we 5.200 melk- en vleesveehouders met gemiddeld 400.000 liter. In 2020 zijn dat er 3.500 met 700.000 liter. Waarbij boeren vaker op melkvee zullen specialiseren”, stelt adviseur rundveehouderij Guy Vandepoel. Ter vergelijking: aan het begin van het quotumtijdperk in 1984 waren er bijna 40.000 veehouders met gemiddeld 75.000 liter.

Opvallend is dat België dit jaar voor het eerst in tien jaar tijd superheffing moet betalen; eerder bleven Belgische veehouders altijd binnen het quotum. Onder meer ook door een halvering van de vetcorrectie in 2008 en een strikte koers van de overheid. Eind januari bedroeg de quotum­overschrijding volgens de Belgische overheid 3,5 procent. Concreet: 100 miljoen kilo en 
€ 2,5 miljoen superheffing. “Voor een ‘zachte landing’ is dat voor veel grote veehouders nog erg hard. Die groep begint met een valse start aan het quotumloze tijdperk”, aldus Leloup, die wel merkt dat veel boeren de laatste maanden op de rem trappen.

Inhaalslag

De Belgische Boerenbond verwacht dat veehouders na 1 april een inhaalslag maken. Vandepoel: “In Nederland zijn de laatste jaren veel stallen gebouwd maar zijn er ook veel lege plaatsen. In België was minder nieuwbouw en is er dus minder leegstand.” De echte schaalsprong moet dus nog komen. En de Belgen hebben volgens Vandepoel een groot voordeel boven de Nederlanders: “Op de meeste bedrijven zijn de quotumafschrijvingen al gedaan, bij jullie niet.”

Beperkende factoren zijn er echter wel degelijk, klinkt het. Zo verkeren alleen al in Vlaanderen ruim vijfhonderd rundveebedrijven in onzekerheid over hun toekomst door de implementatie van PAS. Daarnaast laat de verlenging van de derogatie op zich wachten en moeten veebedrijven fors inleveren in het GLB. Milcobel verwacht ook een schaalsprong en heeft al geanticipeerd op groei. En de coöperatie signaleert dat de melkveesector verder uit elkaar wordt getrokken. “België heeft relatief veel kleine bedrijven. Driekwart heeft minder dan 500.000 liter melk. Er zijn twee kampen: klein en groot”, zegt Eddy Leloup. “Die differentiatie zal toenemen. De structurele onderschrijders hadden in het quotumtijdperk nog een soort van melkplicht, maar als die bovengrens verdwijnt, ontstaat er stilstand. De drang om te melken wordt minder. En 30 procent zit in dit segment.” Leloup denkt wel dat de (grote) overblijvers deze volumes ruimschoots gaan compenseren.