Tevreden natuurboer in fraaie polder

Voor het melken belanden de koeien in een ronde wachtruimte met meedraaiend opdrijfhek; een systeem dat in Nieuw-Zeeland veel gebruikt wordt. Het werkt efficiënt en snel, zeker met 2 groepen, merkt De Goeij. De deur rechts is voor het beweiden.

Ardy (46) en Ivanka (44) de Goeij zitten in Reeuwijk (Zuid-Holland) in vof. De vof heeft een biologisch veebedrijf met 140 koeien, 100 stuks jongvee en 186 hectare land (106 hectare in eigendom). De Goeij werkt onder meer samen met Staatsbosbeheer. - Foto's: Roel Dijkstra

De fraaie polder Oukoop. Hier schakelde De Goeij een paar jaar geleden op verzoek van de gemeente Reeuwijk en de provincie om van gangbare melkveehouder naar biologische natuurbeheer. Ook bouwde hij in 2015 een vrijloopstal voor 200 melkkoeien.

De omschakeling kon ook omdat er voldoende pacht- en koopgrond was. Nu is De Goeij de laatste actieve boer in de polder. De transitie naar natuurboer bevalt ook goed. De Goeij ziet de natuur ontwikkelen; de dalende weidevogeltendens is gekeerd.

Een overzicht van de vrijloopstal met capaciteit voor 200 melkkoeien. De dakconstructie van de V-stal (10 puntdaken) is duidelijk te zien. De stal staat overigens pas voor twee derde vol. Het fosfaatreductieplan pakt ook hier slecht uit.

Op de peildatum van 2 juli 2015 had De Goeij 166 GVE en hij wilde de stal vervolgens gestaag via eigen aanfok volzetten. Eind 2016 had hij zodoende 213 GVE. Dit jaar moest hij echter ingrijpen. Er gingen 42 melkkoeien en meerdere vaarzen weg.

De Goeij had in november nog steeds 20 GVE te veel door veel afkalvingen. De gevolgen zijn kortom groot. Terwijl de veehouder met een ruimte grondgebondenheid en een NB-vergunning binnen een Natura 2000-gebied sterk dacht te staan.

Een fraai overzicht in de stal.De foto is bovenop de melkcarrousel gemaakt. Rechts op de voorgrond is de 'ronde' wachtruimte te zien. Links ervan zijn de separatieruimte en de terugloopgang van de carrousel te zien.

De vrijloop. Het vele licht in de stal valt direct op. De Goeij koos voor een V-stal als dakconstructie. Dit is een soort kas met zeilen. Soms klapperen ze en bij regen is er meer geluid. Maar qua klimaat en licht zou De Goeij niet meer terug willen.

De Goeij kan 4 dakdelen van elk 1,10 meter open zetten. Daarnaast kunnen de ventilatiegordijnen helemaal - 4 meter - open. Er is altijd voldoende ventilatie.

De koeien liggen op een flinke laag stro en een klein beetje hooi. De Goeij is erg tevreden over de vrijloop. Hij noemt de rust en rangorde onder de koeien grote pluspunten. De ruimte bij een volledige stalbezetting is 16 vierkante meter per dier.

Die ruimte hebben de koeien nu ook, ondanks de onderbezetting. De reden is dat De Goeij het achterste deel van de vrijloop als hooi- en stro-opslag gebruikt.

De Goeij merkt dat koeien echt ouder worden. Het vervanginspercentage is gedaald van 22 naar 19%. Dikke hakken zijn er ook bijna niet meer. Een nadeel is dat de Goeij veel stro nodig heeft: 200 ton per jaar. Per liter melk kost hem dat ¬ 0,02.

Het duurde even voordat De Goeij de vrijloop in de vingers had, zowel qua instrooifrequentie als qua bodem. Hij heeft onderin de bodem ook een laag houtsnippers geprobeerd om urine vast te houden. Het werkte wel, maar het gaf geen rendement.

De Goeij haalt om de 2,5 maand de stal leeg. De ruige mest - jaarlijks 1.200 tot 1.300 ton - rijdt hij vervolgens uit op eigen land of grond van Staatsbosbeheer.

Als de koeien willen vreten, lopen ze de vrijloop uit en belanden ze op gewone roosters. Onder deze vloer en onder de wachtruimte is 2.000 kuub mestopslag. Die mest gebruikt De Goeij in het weideseizoen om bij te bemesten.

De roostervloer met op de achtergrond het voerhek. Mestschuiven schuiven de mest weg. De Goeij koos voor een mestschuif omdat hij het een degelijk en robuust systeem vindt.

Onder het voerhek zijn sproeiers gemonteerd. Ideaal bij sterk drogend weer in de zomer, stelt De Goeij. De sproeiers ontlasten bovendien de twee mestschuiven in de stal.

De Goeij werkt met een hoog- en een laagproductieve groep. Als de veehouder gaat melken kan hij de koeien aan de andere kant van de voergang via twee hydraulische ophaalbruggen vlot laten oversteken.

De Goeij melkt in een 22-stands binnenmelker. Het systeem is relatief duur, maar de hoge capaciteit - 100 koeien per uur - en het constante melken wegen zwaarder. Bovendien wilde de veehouder geen melkrobots omdat hij maximaal wil kunnen beweiden.

Na het melken lopen de koeien door deze relatief smalle terugloopgang naar een 3-wegselectiepoort. De opties zijn: terug de stal in (hoogproductieve en laagproductieve groep) of naar de separatieruimte (10 boxen) links van de terugloopgang.

Op advies van de voeradviseur heeft de Goeij in dit deel van de vrijloop een afscheiding gemaakt zodat hij de droge koeien in 2 groepen kan zetten. Nog meer maatwerk in een stal die door de onderbezetting zo efficiënt mogelijk benut moet worden.

In de melkcarrousel en in deze 3 krachtvoerboxen is een nieuwe voersoort bijgekomen. Ook weer in het kader van onderbezetting; efficiëntie en optimalisering.