Biologisch boeren tussen dijk, stad en IJssel (6)

Bioboerin Annette Harberink (34) gaat samen met Stichting IJssellandschap, waarvan ze grond en gebouwen pacht, een bijzonder avontuur aan: de bouw van biologisch duurzaam melkveebedrijf Natuurderij Keizersrande. De locatie is zeer fraai en allesbehalve standaard: op een terp in de uiterwaarden van de rivier de IJssel en op steenworp afstand van de stad Deventer. Op het nieuwe bedrijf doet Harberink straks zowel aan productie als beheer, want in dit unieke en innovatieve project komen landbouw (melkveehouderij), ecologie, recreatie, educatie én economie samen.<BR><I>Foto: Ronald Hissink, tekst: Theo Brummelaar</i>

Een overzicht van het bouwblok, gezien vanaf de kant van de dijk. Er wordt nog steeds hard gewerkt aan de oplevering van Natuurderij Keizersrande eind mei. Links op de achtergrond de potstal, rechts de stro- en machineberging. Onder de tijdelijke puinverharding ligt anti-worteldoek. Dit doek kan bij hoogwater over het puin gelegd worden. Van Rijkswaterstaat mag buitendijks geen puin meer onafgedekt gebruikt worden om uitspoeling van grind te voorkomen. Gelukkig voor Harberink was er afgelopen winter geen extreem hoogwater.

Aan de buitenkant van de 48 meter lange en 30 meter brede potstal is de afgelopen weken hard gewerkt. Onlangs is het dak geplaatst. Dit is de voorkant van de stal, die straks nog met hout wordt afgewerkt. Afgelopen week werd een begin gemaakt met de inrichting in de stal.

Een overzicht van de potstal. Hier kan Harberink straks 80 gehoornde melkkoeien en 70 stuks jongvee kwijt. Links en rechts bevindt zich het strogedeelte waaraan al volop gewerkt wordt. Aan de 4,5 meter brede voergang in het midden is nog geen begin gemaakt. In de open zijwanden komen straks harmonicagordijnen te hangen.

Harberink maakt tijdens de bouw veel gebruik van hout, ook in de potstal. De voor- en achterkant van de potstal hebben een houten afscheiding. Dit hout is van gezaagde eiken, die deels afkomstig zijn van de bomen die eerst op het erf stonden.

Aan de buitenkant is een medewerker bezig met het plaatsen van de windveren.

Hier zijn twee medewerkers van Wopereis bezig met het stellen van de standpijpen op de loopgang in de potstal. Volgende week wordt het muurtje naast de voergang gestort. De koeien hebben straks, inclusief loopruimte, 14 vierkante meter ruimte per dier.

Het stellen van de standpijpen luister zeer nauw. De klapbrug in de voergang moet er straks precies tussen passen.

Het plafond in de melkstal en deels de wachtruimte wordt afgewerkt met dupanel-isolatieplaten. Deze twee bouwvakkers bouwen zelf even een steiger zodat ze op de roostervloer gemakkelijker kunnen werken.

In de nok van de potstal hangt een grijze rails voor de stroverdeler. Links ervan de doorzichtige oversteknok van 2 meter breed. Het dak is niet geïsoleerd. Onnodig, aldus Harberink. "Ik pas in de zomer toch dag en nacht weidegang toe."

In de wachtruimte voor de melkstal ligt een Veld-V-ecovloer. De verwachte jaarlijkse ammoniakuitstoot is 4,13 kilo per dierplaats. De vloer was een van de voorwaarden die Provincie Overijssel stelde voor een Natuurbeschermingswetvergunning.

Het frame van de zestien stands swingover-melkstal van Boumatic is inmiddels nagenoeg klaar. De koeien krijgen alleen hier krachtvoer. De melkput is ook voorzien van een beweegbare vloer. De betonnen zijmuren in de melkstal zijn overigens prefab. Voor de melkstal bevindt zich nog een wachtruimte. Die biedt plaats aan 80 koeien.

Voordat de bovenkant met beton wordt afgestort, werkt een medewerker de grup voor de rondgaande ketting af.

Dit is de voorzijde van het erf: de stro- en machineberging met daarachter de kapschuur. De keermuur is hier vanaf het maaiveld 3 meter hoog. Rechts zijn de kozijnen van het woonhuis en de ontvangstruimte nog net zichtbaar.

De bouw van de stro- en machineberging vordert intussen gestaag. Twee weken geleden was alleen het beton nog gestort en stonden de eerste (geschilde) bomen rechtop. Nu zijn ook de spanten geplaatst. Maandag gaat het dak erop.

Hier zijn medewerkers van Niehof bezig met de montage van de gordingen, die tussen de stalen spanten komen te liggen.

Voor de bouw van de stallen, schuren en het woonhuis wordt veel hout gebruikt. Toch komen er ook nog wat stenen aan te pas. Zoals hier bij het woonhuis.

Tussen de stenen door is het uitzicht fraai op de nieuwe nevengeul van de IJssel en de uiterwaarden.