‘Gebruik boerenverstand bij fosfaat’

Melkveehouders zijn nuchtere ondernemers. Toch? Als het om grond en fosfaat gaat, is die nuchterheid ver te zoeken, vindt columnist Rick Hoksbergen.

In de melkveehouderij is alles rondom fosfaatrechten een hot item. Maar er gebeurt meer in de wereld: er is de roep om een pachtprijstoets op liberale pachtcontracten; de Oeso vindt de hoge schulden in Nederland een aandachtspunt; de verwachtingen rond de melkprijs bieden op korte termijn geen verbetering en het aantal bedrijven onder intensief beheer van de banken neemt toe.

Tegen al deze zaken loop ik in de praktijk bijna dagelijks aan. Het mooie van onze klanten vind ik dan wel weer hun nuchtere houding. Al die zaken zijn belangrijk, maar laten wij focussen op de resultaten van ons bedrijf. Daar kunnen we samen wat aan doen. De rest moet je in het achterhoofd houden en je er vooral niet door laten opjagen.

Toename intensief beheer bij boeren is signaal

Die nuchtere houding is voor een ondernemer van groot belang. Voor mijn gevoel staat dit toch haaks op wat ik in de praktijk zie gebeuren. Waarom is er een pachtprijstoets nodig voor liberale pachtcontracten? Omdat de grondgebondenheidseis de bedrijven dwingt meer grond in gebruik te nemen. Door de toenemende vraag stijgt de prijs. De prijstoets moeten boeren tegen zichzelf beschermen. Het toenemende aantal bedrijven dat onder intensief beheer valt, is ook een signaal dat een zeker beschermingsmechanisme van buitenaf nodig is.

Welk beschermingsmechanisme voor prijs fosfaatrechten?

Welk beschermingsmechanisme komt er straks voor de prijs van fosfaatrechten? Als ik even vlot (en te kort door de bocht) reken, dan kan slechts €14 per kilo fosfaat betaald worden. De Kritieke Melk Opbrengst (KMO) over 2015 komt uit op zo’n €32 per 100 kilo melk. De langetermijnmelkprijsverwachting is €34. Er is dus 2 cent ruimte per kilo melk, oftewel €170 per koe per jaar. Ik hoop dat staatssecretaris Van Dam het fosfaatplafond binnen vijf jaar van tafel heeft in Brussel. Daarom reken ik met 20% afschrijving en 3% rente. Het totale budget is dan € 740. Dat is beschikbaar voor 51,5 kilo fosfaat; één koe van 8.500 kilo melk en 30% jongvee per jaargang. In de markt hoor ik prijzen die richting het tienvoudige gaan. Waar is nu die nuchtere houding en die focus op het eigen bedrijf?

Niet te snel in fosfaathandel stappen

Persoonlijk denk ik dat het verstandig is niet te snel en te massaal in de fosfaathandel te stappen. We zien de pachtprijs – voor de grond die er dan ook bij moet – al snel stijgen. Ik zie die ook nog wel verder stijgen. De vraag naar grond is in de wet verankerd. De mestafzet is aanzienlijk duurder dan de afgelopen jaren begroot. De lage rente biedt kansen. Over het geheel heeft die laatste liter een stevige kostprijs. Stilzitten moet je nooit te lang doen, maar bewaar wel de rustige, nuchtere houding. Laat je de kop niet gek maken. Of wellicht toch wél …

Dominee: ‘Wie ruim zaait …’

Ik schrijf dit op biddag. De dominee steekt een verhaal af over ‘wie ruim zaait, zal ruim oogsten’. Hij vertaalt dit naar ‘wie ruim euro’s geeft, zal dit later ruim terug ontvangen’. Tja … Wellicht moeten die fosfaatrechten dan toch maar duur worden en ontvang je het later – in welke vorm dan ook – weer terug.