‘Fosfaatrechten zijn blijvend’

De fosfaatrechten zullen blijven, en de prijs gaat nog verder oplopen.

Het stof rond de fosfaatrechten begint langzaamaan neer te slaan. De melkveehouderij heeft lang moeten wachten op een besluit van staatssecretaris Van Dam, maar het ei is gelegd. Er komen rechten per 1 januari aanstaande, en de hoeveelheid rechten per bedrijf wordt gebaseerd op de situatie op 2 juli 2015. En er volgt nog een generieke korting van een onbekende omvang.

Snelle groeiers

Wat mij betreft had de peildatum wel wat eerder mogen liggen dan 2 juli 2015, want nu worden de snelle groeiers enigszins beloond. En dat is toch de groep die het probleem heeft veroorzaakt. Van Dam beweert dat een eerdere datum juridisch niet houdbaar zou zijn. Ik betwijfel dat, elke boer en ook elke rechter hoort Boerderij te lezen, en dus kon hij of zij weten dat ingrijpen onontkoombaar was vanaf het overschrijding van het fosfaatplafond.

Toch komen de groeiers er niet zonder kleerscheuren vanaf, en dat is af te leiden uit het feit dat er al volop vraag naar fosfaatrechten is. Er is veel meer vraag dan aanbod volgens de landbouwpers. De prijzen liggen op zo’n 100 euro per kilo fosfaat, 4.000 euro per extra koe. In de melkquotumtijd werd gemakkelijk 2 euro per liter betaald, dat is meer dan 15.000 euro per koe. Zo bezien is die 4.000 euro nog maar een begin.

Grondprijzen

Huib Silvis van het LEI zegt dat de prijs van de rechten ten koste zal gaan van de grondprijs. Zijn terechte redenering is dat geïnvesteerd zal worden in de meest schaarse productiefactor, en dat is voor de meeste bedrijven nu de fosfaatrechten. Maar anders dan Huib denkt, is het nog maar de vraag of de grondprijs daardoor echt zal dalen. De eis van grondgebondenheid zal de grond juist weer duurder maken, en vergeet de algemeen-economische ontwikkeling niet. Dus misschien gaat het wel om ‘minder snel stijgen’ dan om ‘dalen’, zelfs bij de niet al te hoge melkprijzen van dit moment.

In de beschouwingen over hoe de prijs van fosfaatrechten zich zal ontwikkelen, kwam ik nog een heel andere interessante redenering tegen. De prijs van de rechten zou laag blijven omdat onduidelijk is hoelang ze blijven bestaan. De gedachte erachter is dat de rechten weer snel worden afgeschaft als het voor het behoud van de derogatie niet meer hoeft. Daarmee wordt gesuggereerd dat dit deel van het milieubeleid in Nederland het gevolg is van beslissingen uit Brussel. Daar geloof ik niets van. Er zijn breed erkende problemen verbonden aan een te hoge mestproductie. De regering, welke dan ook, gaat de begrenzer er echt niet weer afhalen. Zelfs niet tegen de tijd dat we het fosfaat goed en goedkoop uit de mest kunnen terugwinnen. Want er blijven dan nog genoeg problemen met mest over. Kortom, de rechten worden duurder en de grond blijft duur. Doordat boeren het er voor over hebben.