Meer melk, meer mest en een nog slechtere waterkwaliteit

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft meerdere keren gewaarschuwd dat in het huidige tempo de doelen voor de ecologische waterkwaliteit niet worden gehaald. De Algemene Waterschapspartij (AWP) wil dat mestvergisting wordt onderzocht als alternatief voor het uitrijden van mest over het land, zodat de waterkwaliteit in de sloten flink verbetert.

Door het uitrijden van de maximale wettelijk toegestane hoeveelheden mest zijn de fosfaat- en stikstofconcentraties in het slootwater al jarenlang veel te hoog. Dit leidt in de zomer tot meer algen, soms zelfs algenbloei, en indirect tot verdwijnen van waterplanten en ‘verbraseming’ van de visstand.

Volgens het PBL is ruim de helft van alle P en N in Nederland afkomstig van de landbouw, zoals de intensieve melkveehouderij in de Hollandse en Fries-Groningse weidegebieden. De Unie van Waterschappen heeft bevestigd dat in de jaren 2011 t/m 2013 tussen de 40% en 60% van de meetlocaties niet voldeed aan de normen voor stikstof en fosfor.

Minder mest, betere waterkwaliteit

Het simpele belang van alle waterschapen is dat er substantieel minder N en P wordt uitgereden dan nu wettelijk is toegestaan.  Mestvergisting biedt een kans om de belasting van weilanden en sloten met N en P substantieel te verminderen, dus om minder mest uit te rijden dan het fosfaatplafond toelaat. Uiteraard moet het eindproduct dat uit de vergister komt, worden afgevoerd om te worden verwerkt.

Aandachtspuntje voor de minister is wel dat de verwerking van mest tot biogas en mestkorrels op dit moment nog niet wordt meegenomen in de rekenmethodiek van het fosfaatplafond. Dat is opvallend omdat verwerking van mest in mestvergisters er juist effectief aan bijdraagt dat er minder mest op het land terecht komt. Ook weidevogels profiteren van een regime van minder drijfmest en meer ruige mest.

Groen gas uit mest

Voor verwerking en vergisting van mest bestaan al veel voorbeelden. Zo gaat waterschap Vallei en Veluwe bijvoorbeeld een biocentrale bouwen voor mest, maaisel en agrarische restproducten. Maar ook hebben sommige agrariërs zelf al geïnvesteerd in mestvergisting. Veel mestvergistingsinstallaties hebben nu nog subsidie nodig om winstgevend te zijn – net als windmolens zijn mestvergisters duur in de aanschaf. Maar er zijn ook commerciële bedrijven die claimen dat het al wèl mogelijk is om mest winstgevend te verwerken tot groen gas.

Mestvergisting heeft vaak een slechte pers en tegenstanders van mestvergisting krijgen veel aandacht in de media. Deze mensen zijn vaak tegen alle intensieve veehouderij en willen dat het aantal koeien, kippen en varkens in Nederland drastisch omlaag gaat. ‘En dan heb je geen mestvergisting meer nodig’, is in het kort hun redenering. Ze gaan dan wel voorbij aan de economische waarde van de intensieve veehouderij voor de BV Nederland en het belang van die groep van consumenten die een voorkeur heeft voor lage prijzen.

AWP wil minder fosfaat en nitraat in het water

De Algemene Waterschapspartij is zich bewust van de vele haken-en-ogen rondom het dossier mest en mestvergisting. Toch zien wij kansen om middels mestvergisting tot een structureel betere waterkwaliteit en daardoor veel betere waternatuur te komen. Met de nieuwste technieken kan menselijke mest in het rioolwater al worden omgezet in energie en kunstmest en dit moet toch ook mogelijk zijn met dierlijke mest?

Op de rioolwaterzuiveringsinstallaties staat de toekomst ook niet stil. Vanaf 2017 wordt uit de as van het verbrande zuiveringsslib bijna 99% van alle fosfaat teruggewonnen.

De AWP stelt daarom voor dat de waterschappen gaan onderzoeken onder welke voorwaarden mestvergisting kansrijk kan zijn om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren, met als doel een betere waternatuur in de weidegebieden van Nederland.