Foto: Koos Groenewold RundveeOpinie

Fosfaatrechtenstelsel niet effectief en niet meer van deze tijd

Door de invoering van fosfaatrechten komt de continuïteit van ruim duizend melkveebedrijven in gevaar, stelt de actiegroep Innovatief uit de knel.

Staatssecretaris Van Dam legt de melkveesector in Nederland wederom een lange periode van quotering op. Deze keer als enige land in de EU. Dit in een vrije markt waar het merendeel van de melkveehouders uitsluitend kan overleven op een lage kostprijs. Fosfaatrechten zijn per definitie, net als melkquota, kostprijsverhogend.

Echter, een fosfaatrechtenstelsel blijkt niet effectief voor het doel dat Brussel voor ogen heeft. De EU wil Nederland haar derogatie gunnen mits de waterkwaliteit uit de Kader Richtlijn Water (KRW) wordt gehaald. Fosfaatrechten geven daarvoor geen enkele garantie en dus ook niet op het behoud van de derogatie. Wel is er de garantie dat er wederom veel geld de sector uitvloeit en de stoppers een gouden handdruk krijgen.

Continuïteit onder druk

Met het invoeren van fosfaatrechten komt de continuïteit van ruim 1.000 melkveebedrijven met een nieuwe stal onder druk. Zij hebben alle investeringsruimte besteed aan diervriendelijke huisvesting, innovaties, milieu-investeringen en grondgebondenheid. Geld voor fosfaatrechten is in de plannen van 3-5 jaar terug niet voorzien. Het gevolg is een deels gevulde stal met een kostprijs die te lang hoger is dan de melkprijs. Banken geven geen ruimte voor de aankoop van fosfaatrechten. Zo’n 300-400 bedrijven zitten al in bijzonder beheer. Nederland is de tweede grootste exporteur van de wereld en kan deze positie alleen maar behouden door kennis en innovatie, zegt Staatssecretaris Van Dam. Met fosfaatrechten kiest hij juist de andere route. De sector gaat weer jaren investeren in lucht. Geen geld voor diervriendelijke investeringen en innovaties maar kale stallen. Fosfaatrechten werken schaalvergroting in de hand. Een grote middengroep met gedateerde stallen wordt uitgenodigd om te stoppen. Vaak zijn dit weiders die zorgen voor een aantrekkelijk landschap. In Nederland is 2/3 van de melkveehouders ouder dan 55 jaar en daarvan heeft 15% een opvolger. Welke jonge boer wil en kan er straks nog melken?

Het fosfaatrechtenstelsel is ingegeven omdat in 2015 het met de EU afgesproken fosfaatplafond is doorbroken. Het gaat over 50.000 koeien (3 per bedrijf) vooral vastgehouden voor vermoede rechten.

De sprekers voor het Nationaal Mestcongres van Boerderij zijn bekend! Bent u er ook bij op 8 maart?

Behoud derogatie

Maar afspraak is afspraak. De actiegroep “Innovatief uit de knel” loopt daar niet van weg, maar pleit voor een innovatieve doelgerichte aanpak. Een aanpak die wel garanties biedt voor het behoud van de derogatie.

Het gaat de EU over de waterkwaliteit, zij vraagt niet om fosfaatrechten. De kwaliteit van grond -en oppervlaktewater wordt beïnvloed door de uit- en afspoeling van meststoffen. Op bijna alle grondsoorten wordt deze vereiste kwaliteit (<50 mg nitraat/l) reeds behaald. Dit is het resultaat van strenge mestnormen, secuur boeren en de export in 2015 van 30 miljoen kg fosfaat uit dierlijke mest. Deze (bewerkte) mest komt niet op Nederlandse bodem en zou in mindering moeten worden gebracht voor het afgesproken plafond. Nederland kan hierover als EU voorzitter een stevig standpunt in nemen. Daarmee wordt tijd gewonnen om het watermeetnet van het RIVM uit te breiden tot een watermeetsysteem per bedrijf. België heeft al een dergelijk systeem, goedgekeurd door de EU en gekoppeld aan stevige sancties. Doelgericht, effectief en de knoeiers worden direct aangepakt.

Grondgebonden melkveehouderij

Wij pleiten voor een grondgebonden melkveehouderij. Borging van regionale voer-mestafspraken kan door een databank en slimme software. De Kringloopwijzer met bedrijfsspecifieke fosfaat-en stikstofnormen is onderdeel van deze moderne melkveehouderij.

Fosfaatrechten invoeren is ondoordacht en schiet zijn doel voorbij. Melkveehouders met zoveel passie en toegevoegde waarde voor hun omgeving verdienen dit niet. Van politici en beleidsmakers wordt een integrale visie verwacht en niet alleen sturen op geïsoleerde onderwerpen. Nu er is gekozen voor een liberale zuivelmarkt past daarbij uitsluitend een ondernemersgerichte aanpak. De Kamer wacht een belangrijke klus.

Henk Antonissen is woordvoerder van actiegroep Innovatief uit de knel.

Beheer
WP Admin