‘Tijd voor onorthodoxe maatregelen’

Als niemand productievermindering wil afdwingen, moet de zuivelindustrie het maar doen.

Driekwart van de melkveehouders wil dat de derogatie blijft bestaan. Dat is de uitkomst van een enquête door LTO. U weet, ik probeer altijd kritisch te zijn, en dus lijkt me het niet helemaal de goede vraag. Die is namelijk HOE de derogatie kan blijven bestaan. Een groot deel van de ondervraagden wil er wel aan meewerken, de enquête laat zelfs zien op wat voor manier. Maar ook dat is niet de belangrijkste vraag. Waar het namelijk om gaat is, hoe je het moet organiseren. We hebben sinds 2012 gezien dat vrijwilligheid niet werkt, net zo min als redeneren, vragen of smeken. Als de buurman niet mee hoeft te doen, doet u ook niet mee. Logisch toch?

Derogatie: hoe dan?

De staatssecretaris ziet nog steeds niet hoe hij het moet organiseren. Er is al heel veel over gezegd, ook door mij. Dan blijft er volgens mij nog maar één mogelijkheid over, namelijk dat de zuivelindustrie het organiseert. Theoretisch kan dat door tijdelijk een streep te zetten door het onbeperkte leveringsrecht. Of dat praktisch ook kan, weet ik niet; daarvoor ken ik de statuten van de verschillende coöperaties en verwerkers onvoldoende. Als de derogatie eraan gaat, heeft dat grote negatieve gevolgen voor de zuivelindustrie, dus ze hebben een reden om drastische maatregelen te nemen. Maar ja, los van de vraag of het kan, geldt ook daar dat elke coöperatie en andere verwerker met een schuin oog naar zijn buurman kijkt. Als die niet meedoet, doe ik het ook niet.

Of misschien toch wel, want de situatie bij de zuivelaars is fundamenteel anders dan bij de boeren: er zijn er niet zoveel, en eentje is dominant. FrieslandCampina is goed voor bijna driekwart van alle melkinname in Nederland. Met zo’n dominante positie ben je marktleider, en adeldom verplicht. Ik neem aan dat RFC wel in staat is om een aantal andere coöperaties mee te krijgen, en anders dan moeten de leden hun coöperaties maar dwingen. Dan doet zo’n 90% van de melkplas mee, en dan is er veel mogelijk. Ik zag dat een collega-columnist in Boerderij Vandaag ook al zo’n oproep deed. En eigenlijk is hij zelf het schoolvoorbeeld van het dilemma waar de zuivel mee zit. Groot boer, vast stevig gegroeid, niet van plan vrijwillig de productie te verminderen als niet zeker is dat de buurmannen ook mee doen, en toch oproepen aan RFC om in te grijpen.

Onorthodoxe maatregelen

Ik zie de reacties al weer binnenstromen. Het kan statutair niet, ik ben grondgebonden en wil dus ook niet meedoen, ik verwerk al mijn mest zelf, ‘hullie’ hebben het gedaan, ik heb zwaar geïnvesteerd en moet aflossen, eerst een lage melkprijs en nu moeten we weer dit, Den Haag – klerezooi, ‘ze doen maar’. Zeker, allemaal begrijpelijk en allemaal terecht. Maar volgens mij is het behoud van de derogatie iets om onorthodoxe maatregelen voor te treffen.