Melkveehouderij, gebruik uw boerenverstand

De melkveehouderij is driftig aan het schaal vergroten geslagen, vaak niet uit economische motieven maar uit angst.

Een paar weken na het inkuilen van de eerste snede is het weer tijd om het jongvee naar buiten te doen. Tijd voor spektakel. De dieren vliegen door alles en over alles heen. In de sloot en tegen het draad, je kent het wel. Zoals het spreekwoord zegt: jong geleerd, oud gedaan. In mijn beleving kun je niet vroeg genoeg beginnen met het laten grazen van jongvee.

Toen ik dat wilde spul bekeek, vond ik het net een stel melkveehouders dat na dertig jaar het quotumloze tijdperk tegemoet rent. Was de schaalvergroting in de melkveehouderij van 1975 tot 1980 groter dan die van 1980 tot 2015, het lijkt wel of dat nu moet worden ingehaald.

Groei sector deze keer niet door innovatie, maar vanuit angst

De opkomst van melkkoeltank en ligboxenstal gaven de sector tussen 1975 en 1980 een forse impuls. Angst voor nieuwe regels lijkt nu de drijfveer. Angst is een slechte raadgever. Door de huidige computers is makkelijk te bepalen op welke dag in het verleden Nederland vol zat met fosfaatproductie-eenheden. Het zou wat zijn als staatssecretaris Dijksma aankondigt dat het aantal dieren dat je op 31 december 2015 hebt, je fosfaatproductiereferentie is. (Deze column werd geschreven net voordat bekend werd dat er fosfaatrechten komen, met 2014 als referentiejaar; red.)

Elders daalt het aantal koeien, in Nederland zijn er steeds meer

Het lijkt me ook sterk dat economische motieven de drijfveer zijn om meer koeien te gaan melken. In de landen om ons heen daalt het aantal koeien, maar hier in Nederland neemt het aantal fors toe. De basiseconomie leert: vraag en aanbod bepalen de prijs. Het aanbod stijgt nog steeds, dus zal de prijs verder dalen. Een hobby mag geld kosten, maar tot hoever ga je uiteindelijk?

Melkveehouderij lijkt primitief te handelen

Als hier op de boerderij iets verkeerd gaat, zeggen we wel eens: typisch een gevalletje van de primaire sector, daar werken immers de primitieve mensen. Als je even had nagedacht, was het natuurlijk niet gebeurd. Gebruik je gezonde boerenverstand.

Nu lijkt het alsof de hele melkveehouderijsector primitief handelt. We weten al vijf jaar dat er op 1 april 2015 nieuwe regels moeten zijn om milieuproblemen door sterke groei te tackelen. Dan is het wel vreemd dat die pas achteraf worden ingevuld. Overheid, standsorganisaties, zuivelindustrie en alle overige betrokkenen zijn in mijn beleving stuurloos.

Mestbeleid wordt vooruitgeschoven

In sommige landen is het zo dat als iemand een manege wil beginnen, hij eerst zoiets als een nertsenbedrijf moet opkopen om mestproductieruimte te krijgen. Het gevoel bekruipt me dat we in Nederland aardig achteropraken. Het mestbeleid is een heikel onderwerp dat steeds wordt vooruitgeschoven. Het wordt hoog tijd het gezonde boerenverstand te gebruiken. Want als de melkveehouderij zo doorgaat, wordt het een zure aangelegenheid. Een aantal melkveehouders zal met de schrik vrijkomen, een aantal krijgt een nat pak. Omgaan met vrijheid moet je leren, anders ben je die zo weer kwijt.