Bedrijven hollen elkaar uit

Dijksma hoopt dat de sector de mestproductie regelt, de sector wacht op de politiek. En zo groeien veestapel en mestplas en wordt mestafzet onbetaalbaar. Niet kiezen is fataal,

Praat met een groepje melkveehouders en de onderwerpen mestafzet, dierrechten en melkprijs liggen zo op tafel. Zo ook tijdens een workshop met elf melkveehouders waar ik afgelopen week bij zat. Voert staatssecretaris Dijksma dierrechten in, ontziet ze de extensieve bedrijven, ontziet ze degenen die de laatste tijd sterk groeiden? Wie het weet mag het zeggen.

Toenmalig staatssecretaris Bleker dreigde in 2011 al met dierrechten

De politiek en de sector steggelen al sinds eind 2011 over dierrechten voor melkvee. Staatssecretaris Bleker dreigde die in te voeren als de mest niet verantwoord zou worden afgezet. Na polderen rolde er een verwerkingsplicht voor overschotbedrijven uit. Ook moest 50 miljoen kilo fosfaat structureel van de markt, LTO zette in op 20 miljoen via het voerspoor, 30 miljoen kilo via verbranding en export. Die verbranding en export gingen prima. Dat voerspoor is bij rundvee maar zo zo uitgevoerd. In plaats van 10 miljoen kilo rundveefosfaat minder, steeg de productie sinds 2011 alleen maar door veel meer dieren en een iets kleiner overschot per dier. Zolang het fosfaatplafond dat met Brussel is afgesproken niet overschreden werd, was er geen enkel probleem anders dan dat de afzetkosten de lucht in schoten.

Melkveewet in 2014 doorgedrukt om Brussel tevreden te stellen

Feitelijk is de hete  aardappel vooruitgeschoven. Beleid werd wel gemaakt (denk aan de verplichte mestverwerking voor overschotbedrijven, afkoopbaar via het systeem van VVO’s, denk aan de holle melkveewet die eind 2014 door het Parlement werd gedrukt om Brussel tevreden te stellen en zie ook de AmvB van Dijksma om enige mate van grondgebondenheid te realiseren). Maar het lokte alleen maar uit dat melkveehouders, volledig legaal, continu uitbreidden, aangezien er geen harde plafonds zijn die de productie op het individuele bedrijf begrenzen. Wie morgen 50 koeien extra wil houden in de hoop bij eventuele invoering van dierrechten beter uit te komen op de teldatum, kan koeien uit Duitsland of Denemarken laten aanvoeren en de weide injagen. Enige voorwaarde: regel VVO’s voor die uitbreiding als je de mest zelf niet plaatsen kunt. Vanaf 2016 hoeft er pas grond onder.

Mestproductie nu afdoende begrenzen

Die grondgebondenheid is de politieke partijen ingefluisterd door LTO, in de hoop extensieve bedrijven te ontzien van aanvullende eisen. Dijksma is ermee aan de slag gegaan en dit is uiteindelijk in haar gezicht ontploft. Nu moet de mestproductie afdoende begrensd worden. De staatssecretaris hoopt dat de sector het regelt, de sector durft niet een deel van de achterban te ‘straffen’ en wacht op de politiek. En zo groeit de veestapel maar door, groeit de mestplas, wordt mestafzet onbetaalbaar en hollen de bedrijven elkaar uit. Nee, geen goede zaak. Niet kiezen is fataal, staats!