Natuur en Milieu trekt megastal-kaart voor fosfaatbank

Geen verhandelbare fosfaatrechten, maar een fosfaatbank onder beheer van de overheid: zo wil Stichting Natuur en Milieu de uitbreiding van megastallen beperken.

Stichting Natuur en Milieu (S&M) wil geen verhandelbare fosfaatrechten. De organisatie die in de regiegroep zit voor invoering van fosfaatrechten,  is voorstander van een door de overheid beheerde fosfaatbank voor melkveerechten. De organisatie heeft een notitie opgesteld over de waarde van fosfaatrechten. Met de invoering van fosfaatrechten voor melkvee krijgen melkveebedrijven volgens die notitie meer vermogen, daardoor kunnen ze meer lenen bij de bank. Een groot bedrijf met een ‘megastal’ kan meer uitbreiden dan een klein bedrijf met 40 koeien. Gevolg volgens Natuur en Milieu: ‘er komen nog meer koeien in een megastal te staan in plaats van in de wei van een familiebedrijf.’ Daarmee trekt de milieuorganisatie de megastalkaart in de discussie of er wel of niet een fosfaatbank moet komen. “Met fosfaatrecht wint megastal”, kopt de Volkskrant op maandag boven een artikel over de notitie. Het is een eerste aftrap voor de behandeling van fosfaatrechten in de Tweede Kamer.

Martijn van Dam komt snel met meer duidelijkheid

Op korte termijn komt Staatssecretaris Martijn van Dam met een brief waarin hij duidelijk gaat maken hoe een wetsvoorstel er uit gaat zien. Daarbij is zeker niet uit te sluiten dat voor de overdracht en afroming van rechten eisen voor grondgebondenheid en weidegang een rol gaan spelen. Dat is immers een wens van een groot aantal linkse partijen in de Tweede Kamer, inclusief regeringspartij PvdA. En van Netwerk Grondig die volgens eigen zeggen zo’n 40 procent van de melkveehouders vertegenwoordigd. Over de manier waarop fosfaatrechten voor melkvee ingevoerd gaan worden zijn regeringspartijen VVD en PvdA het nog niet eens, de standpunten liggen tot nu toe zelfs ver uit elkaar.

Koren op de molen van SP en GroenLinks

De berekeningen van N&M zijn als koren op de molen van partijen als de SP en GroenLinks. Zeker als ook nog gewezen wordt op een enorme toename van eigen vermogen als de fosfaatrechten vrij verhandelbaar zouden worden. Dat maakt het voor de PvdA niet makkelijker om tot een vergelijk met de VVD te komen. Bij een aanname van €5.000 per koe inclusief jongvee komt N&M al op een totale waarde van fosfaatrechten van €8 miljard, ‘vermogen dat aan de sector wordt toegevoegd’. Met de ervaring van het melkquotum zou je ook kunnen zeggen dat het dan vermogen is dat op termijn uit de sector verdwijnt. Het zal immers voor het merendeel bij stoppers en dan uiteindelijk voor een deel bij de belastingdienst terecht komen.

Betekenen fosfaatrechten wel extra vermogen waarop is te financieren?

Daarbij kan de vraag opgeworpen worden of door de toekenning van fosfaatrechten wel extra vermogen ontstaat waarop de bank gaat financieren. In het verleden werd melkquotum ook niet als onderpand meegenomen, als zal het op de achtergrond soms best een rol hebben gespeeld. De veronderstelling dat een groot bedrijf meer fosfaatrechten kan kopen dan een klein bedrijf is op zich niet vreemd. 20 of 30% uitbreiden is op een groot bedrijf altijd meer dan op een kleiner bedrijf. Wat veel meer bepalend zal worden is of een bedrijf aankoop van fosfaatrechten op kan brengen als bijvoorbeeld ook al extra grond of voer en mestafzet betaald moet worden. De regels voor grondgebonden groei zijn er immers ook nog. Dat kostenaspect noemt Natuur en Milieu verder in het rapport ook, maar de megastalkaart is alvast op tafel gelegd.

Lees ook ‘Zonder fosfaatbank meer koeien in megastal’.