‘Rund meer weerbaar met vaccin’

“De gezondheid van het rundvee in West-Europa is best goed te noemen”, stelt Gerald Behrens, vice-president van het Duitse farmaciebedrijf Boehringer Ingelheim. “De omstandigheden voor het dier zijn de afgelopen decennia sterk verbeterd. Vruchtbaarheid, uiergezondheid en klauwen zijn echter nog altijd de belangrijkste reden voor afvoer. We hebben nog steeds een gelijk percentage mastitisgevallen in vergelijking met vroeger, terwijl de productie wel is gestegen van 4.000 naar 10.000 kilo melk per koe per jaar. De melkveesector is dus, bij een enorme productietoename, in staat gebleken de mastitisincidentie gelijk te houden.”

Wat betekent de maatschappelijke druk op vermindering van antibiotica voor de gezondheid van rundvee?

“Voor de bewaking van diergezondheid hebben we antibiotica nodig en we blijven die nodig hebben, ook voor het welzijn van het dier. De reductie van antibiotica is prima, en het kan ook. Dat bewijst Nederland als voorloper heel goed, door antibiotica niet meer preventief in te zetten. Maar je moet antibiotica ook niet helemaal weg willen hebben, want om een acute ziekte aan te pakken moet het wel beschikbaar zijn. Daarbij moet je natuurlijk wel voorzichtig zijn met het inzetten van nieuwe generatie-antibiotica. Vaccineren kan een goed middel zijn om infecties te voorkomen.”

Hoe draagt vaccineren daaraan bij?

“Je moet dit zien in het licht van het verbeteren van de weerstand van het dier. Er zijn tal van infectieziekten die sluimerend op een bedrijf aanwezig zijn. BVD is een van de belangrijkste. Een acute uitbraak valt op. Die pak je dan ook aan. Maar dat is het topje van de ijsberg. De sluimerende aanwezigheid van BVD ondermijnt de weerstand van alle aanwezige dieren. Zo worden ze vatbaarder voor secundaire infecties als mastitis, luchtweginfecties of andere bacteriële aandoeningen die vervolgens met antibiotica moeten worden bestreden. Met vaccineren is het dier beter in staat eventuele ziektekiemen zelf te bestrijden, en zo te voorkomen dat het een (klinische) infectie wordt. Overigens is vaccineren geen middel tegen slecht management en een slechte biosecurity. Alleen de combinatie van goed management, vaccineren en gericht antibioticagebruik leidt tot succes.”

Ga met uw muis over het rode icoon in de afbeelding voor meer informatie.

De trend gaat naar steeds meer vaccineren. Gaat de consument de koe dan zien als speldenkussen?

“Consumenten denken bij spuiten al snel aan antibiotica of hormonen. Het is aan ons, als stakeholder, om uit te leggen dat vaccineren iets anders is dan behandelen en dat we ermee bijdragen aan diergezondheid en dierwelzijn.”

In de varkenshouderij worden bedrijfseigen vaccins toegepast. Kan dat ook in de rundveesector?

“De autovaccins die specifiek voor bedrijven worden gemaakt, zijn vaak een laatste redmiddel als geen andere strategie werkt. En dan nog is het lang niet altijd succesvol. Het is in mijn ogen vooral een hype die zo af en toe de kop opsteekt, en vooral wordt ingestoken door organisaties die zich zo willen onderscheiden. In de rundveehouderij zie ik de bedrijfseigen vaccins al helemaal geen kans hebben. Als een bedrijf probeert vrij te worden van bepaalde ziekten, zal de omgeving dat ook moeten doen. Maar dat gebeurt nagenoeg nooit. Daarom denk ik dat bedrijfseigen vaccins geen zin hebben in de rundveehouderij. Daar zullen wij ons dan ook niet op richten.”

Als alle bedrijven in een regio moeten meewerken om ziektevrij te worden, geldt dat dan ook voor de BVD/IBR-situatie in Nederland en de rest van Europa? Ofwel, moet Nederland niet eens doorpakken?

“Dat denk ik wel. Het wordt tijd dat Nederland start met de aanpak van IBR en met name BVD. Die laatste richt enorm veel onderliggende schade aan, vaak zonder dat veehouders dat merken. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat enten tegen BVD succesvol is. In de rundveehouderij zorgt enten ervoor dat de dieren minder vaak secundaire ziekten oplopen, zoals vruchtbaarheidsstoornissen, luchtwegaandoeningen en diarree, en dat er minder antibiotica nodig kan zijn.”

Wat is de beste strategie om BVD aan te pakken?

“Ten eerste moet het collectief gebeuren. Op vrijwillige basis lukt het een land nooit om vrij te worden. Ten tweede gaat alleen verwijderen van de PI-kalveren (permanent geïnfecteerde kalveren; red.) en controleren op BVD te langzaam. Dat kan wel 20 jaar duren. Met PI-kalveren verwijderen én consequent vaccineren kun je in een beperkt aantal jaren vrij worden. Dan pluk je ook de vruchten van een betere diergezondheid, en start je dus sneller met terugverdienen van je investering op diergezondheid. En vaccinatie heeft bewezen effectief te zijn. Kijk bijvoorbeeld maar naar runderpest en mond- en klauwzeer.”

U bent er niet bij gebaat als BVD wordt uitgeroeid. Dan heeft u geen omzet meer van uw vaccin?

(Barst in lachen uit:) “Wij zijn niet bang succesvol te zijn.”