Financiële kater na afscheid quotum

Bij de aankoop van melkquotum is de laatste jaren uitgegaan van afschrijven tot 1 april 2015. De financiering van de aankoop is echter niet gekoppeld aan die einddatum. Afschrijving en aflossing lopen niet gelijk op, waardoor veel melkveehouders met een restschuld blijven zitten. Boerderij berekende de restschuld voor de totale sector anderhalf jaar terug op € 4 miljard.

Aflossen en afschrijven

Aflossen is het terugbetalen van de financiering vanuit de cashflow. Afschrijven is de boekhoudkundige waardevermindering. Volgens de financiële spelregels moeten aflossing en afschrijving in evenwicht zijn. Dan kan een bedrijf op termijn nieuwe investeringen doen, bij de tijd blijven en economisch gezond uitbreiden.

Voor individuele bedrijven is de restschuld niet precies uit te rekenen. Dat komt omdat bij financiering van quotum of andere bedrijfsmiddelen geld niet herkenbaar is gelabeld; elke nieuwe financiering gaat op de grote hoop. Verder worden de werkelijke financieringskosten van quotum vertroebeld, omdat in veel gevallen quotum is gekocht van de btw-teruggave na het doen van een investering. Na een bedrijfsovername zijn de financiële kaarten ­helemaal opnieuw geschud.

De aankoop van quotum heeft geleid tot groei. Daar kunnen bedrijven met de nieuwe fosfaatreferentie van profiteren.
Foto:
Jan Willem Schouten

Geen afschrijving meer

In de melkveehouderij ligt de aflossing de laatste ­jaren op ongeveer 85 procent van de afschrijving. Dat heeft voordelen: het geeft op korte termijn meer financiële ruimte en mogelijkheden tot ontwikkeling. Het is echter niet zonder gevaar; in het extreemste geval eet een ondernemer zijn bedrijf op. Door te weinig af te lossen neemt hij een hypotheek op de toekomst.

In het geval van melkquotum is 2015 het laatste jaar waarin – enkele maanden – op melkquotum kan worden afgeschreven. Vanaf 2016 staat tegenover de aflossing geen afschrijving meer. De aflossing moet dan uit de winst komen. Bij 42 procent belasting is voor iedere euro aflossing een winst nodig van € 1,72.

Stijging kritieke opbrengstprijs

Uit cijfers van Alfa Accountants blijkt het gemiddeld € 17.000 aan aflossing te zijn waarvoor dus € 26.500 extra winst nodig is. Door de hogere belastingdruk als gevolg van het wegvallen van de afschrijving stijgt de kritieke opbrengstprijs met gemiddeld 0,5 tot 0,7 cent per kilo melk.

De impact hiervan is per bedrijf verschillend. Bedrijven die de laatste jaren veel in quotum hebben geïnvesteerd hebben er over het algemeen meer last van. Ook is het effect groter op bedrijven met een hoge financieringslast of op bedrijven die net zijn overgenomen. Aan de andere kant is er ook een groep bedrijven die tussen 2010 en 2015 het quotum volledig heeft afgeschreven en afgelost en er dus ­helemaal geen last meer van heeft.

Omdat afschrijvingen in quotum wegvallen komt de extra afschrijving bij de bouw van een MDV-stal goed van pas.
Foto:
Hans Prinsen

Op risico’s gewezen

De gevolgen van niet meer afschrijven op melkquotum verschillen per bedrijf. Dat geldt ook voor de mate waarin een adviseur destijds wel of niet voor de gevolgen heeft gewaarschuwd, en voor de mate waarin hem dit mag worden aangerekend. De zorgplicht is dan in gebreke gebleven. Een aantal geraadpleegde accountants zegt dat melkveehouders wel degelijk op de hoogte zijn gebracht.

Rick Hoksbergen, directeur agro van Alfa Accountants, ziet daardoor juist de grote vlucht naar MDV-stallen (Maatlat Duurzame Veehouderij). Hij waarschuwt: daar ontstaat hetzelfde probleem door fiscaal versneld af te schrijven en dit jaar waarschijnlijk helemaal niet. “Met de versnelde afschrijving van deze MDV-stallen wordt het ‘probleem’ van belasting betalen uitgesteld, maar over een aantal jaren komt dit dubbel zo hard terug. In de agrarische sector heerst een grote aversie tegen belasting betalen. Men zal daar geleidelijk toch aan moeten wennen.”

Het gemiddelde bedrag aan afschrijving op quotum neemt af terwijl de totale aflossing stijgt.

Situatie hooguit ‘ongemakkelijk’

Ook Andries Jan de Boer, mede-eigenaar en adviseur bij 3D Agro Advies, vindt dat accountants boeren in het verleden genoeg op de risico’s hebben ­gewezen. Dat melkveehouders er niet naar gehandeld hebben, is een tweede. “Het was in een tijd van relatieve luxe en de gevolgen waren nog ver weg.” Wel ziet hij dat melkveehouders de laatste jaren relatief meer zijn gaan aflossen.

De Boer noemt de daardoor ontstane situatie hooguit ‘ongemakkelijk’. “Van een tijdelijke extra last van 1 of 2 cent per kilo valt een bedrijf niet om. De gevolgen van verschillen in omvang en bedrijfsvoering zijn vele malen groter.” Hij benadrukt echter dat melkveehouders door niet af te lossen juist ook investeringen hebben gedaan die weer geld hebben opgebracht. “Natuurlijk zijn er ondernemers die het geld niet goed hebben geïnvesteerd. Degenen die met dit geld gebouwen of grond hebben ­gekocht, kunnen er nu financieel voordeel van hebben.” Het exacte bedrag onder de streep is zodoende niet zichtbaar.

De laatste jaren is fors minder geïnvesteerd in melkquotum. De afschrijvingen zijn wel gestegen.

Slim opereren

Hetzelfde geluid is bij Abab Accountants en Adviseurs te horen. “Rendement op de aanschaf van melkquotum gaat over de lange termijn”, aldus ­bedrijfsadviseur Paul Bosch. “Aankoop van toen zorgde voor meer koeien nu en dus een royalere uitgangspositie bij de nieuwe fosfaatreferentie.” Bosch benadrukt dat melkveehouders slim moeten opereren als ze hun kritieke opbrengstprijs door het wegvallen van quotum zien stijgen: “Investeer alleen als het rendement oplevert.”