Zachte landing, harde Russische boycot

Boerderij Vandaag zoomt deze maand in op de veehouderij, de superheffing en het naderende quotumloze tijdperk in verschillende Europese landen. Dit is deel vier: Finland.

In Finland wordt al jaren één van de hoogste melkprijzen in Europa betaald. Maar dat is niet alleen van weelde. De productiekosten zijn ook erg hoog. Veroorzaakt door de lage temperaturen in het land en de strenge kwaliteitseisen die aan de melk gesteld worden.

Finland heeft twee problemen. Ten eerste neemt in eigen land de gemiddelde zuivelconsumptie af. En ten tweede wordt het land – met zijn hoge prijzen – ook als exporteur steeds kwetsbaarder in een markt waarin volop geproduceerd mag worden. Marktbureau Agrifood Research Finland meldde in 2013 al dat de positie van het land zwakker wordt, als de remmen in Europa losgaan na het quotumeinde. Daarbij hakt de Russische zuivelboycot er in Finland extra hard in.

Finland zet traditioneel veel zuivel af in Rusland. In 2014 ging 10.700 ton boter en 20.600 ton Finse kaas naar het buurland. Dat was respectievelijk 55 en 18 procent van het totale Europese exportvolume (bron: Eurostat). Dat de boycot Finland hard raakt, is evident.

Dan de sector zelf. Tijdens het quotumtijdperk is het aantal melkveebedrijven sterk gedaald. In 1984 telde Finland ongeveer 70.000 bedrijven. Ter vergelijking: in 2014 waren dit er nog 9.352. De gemiddelde bedrijfsgrootte is in dertig jaar tijd ruim verdrievoudigd. Van tien in 1984 tot 33 in 2014. Intussen bleef de Finse melkaanvoer redelijk op peil. In 2000 leverden de veehouders samen 2,44 miljard kilo melk. In het één na laatste quotumjaar 2013/2014 kwamen ze tot 2,31 miljard kilo.

Geen superheffing

Finland is niet één van de Europese landen die de superheffingpot spekt. Integendeel. De laatste keer dat Finland een boete moest betalen, was in 2003. De laatste jaren werd het nationale quotum zelfs bij lange na niet volgemolken. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat. In 2012/2013 werd het quotum met 14,3 procent onderschreden. Ook in 2013/2014 bleven de Finnen ver onder het quotum: min 12,8 procent. En dit laatste quotumjaar zal de situatie niet veel anders zijn. Tussen april en december 2014 molken de Finse veehouders weliswaar 2,8 procent meer dan een jaar eerder, maar een zachte landing blijft het.

Geen financiële ‘schade’ dus. Maar het perspectief voor het Scandinavische land is niettemin somber, stelt Mikael Åsvik, mede-eigenaar van één van de grootste melkveebedrijven in Finland (ruim 300 melkkoeien).