Verzuipmachine in actie tegen muizen

De muizenplaag is een bron van frustratie en zorg voor honderden veehouders, maar leidt ook tot creatieve oplossingen. Loonwerker Age de Jong ontwikkelde een muizenverzuipmachine. Die krijgt veel belangstelling.

In kruiptempo rijdt de trekker een rondje over het kletsnatte weiland bij het Friese Oosterend. Vier fonteintjes water zijn zichtbaar en een enorme lange oranjerode slang. Een zwerm krijsende meeuwen hangt erachter in de lucht. Af en toe duikt een meeuw naar beneden. Hier is de muizenverzuipmachine aan het werk, een uitvinding van loonwerker Age de Jong uit Scharnegoutum.

Het idee is eenvoudig: muizen houden er niet van als hun hol volloopt met water. Ze verdrinken of vluchten naar boven. Eenmaal boven krijgen ze ofwel een laars op hun lijf van stagiair Leslie Scholten die achter de installatie aanslentert, of ze eindigen als meeuwenvoer. Zo helpt de natuur zelf een handje bij het bestrijden van deze natuurramp die in Friesland al meer dan 35.000 hectare grasland ernstig heeft aangetast. ‘Die meeuwen hebben de tijd van hun leven’, lacht veehouder Wieberen Engelsma, de eigenaar van het perceel en opdrachtgever voor de operatie.

Aan de machine gingen wat experimenten vooraf. Age de Jong probeerde het eerst met een gewone sleepslang, maar dat ging te langzaam. ‘We deden vier uur over een hectare’. Dus monteerde hij een paar ketsplaten op het onderstel van een wiedeg, koppelde er 250 meter sleepslang aan en verbond het geheel aan een mobiele pompinstallatie. De combinatie brengt 40 millimeter water over het land; 400 kuub per hectare, per uur.

Een supereenvoudig concept, dat zo op het eerste oog erg effectief lijkt. Soms komen de muizen met zijn dertigen tegelijk hun hol uit, vertelt Leslie. De Jong heeft in een proef met de sleepslang, in samenwerking met onderzoeksbureau Altenburg & Wymenga, 1.200 muizen op een hectare gevangen. Ze liepen daar met vier man achter en maakten alle muizen dood die ze zagen.

Vijftig hectare

Van de 100 hectare die veehouder Engelsma in gebruik heeft, laat hij er 50 behandelen à €120. 35 hectare is helemaal verwoest door de muizen, daar heeft het geen zin meer. Dat moet opnieuw ingezaaid. Op ruim tien hectare heeft hij geen last. Hij is optimistisch over het effect van deze muizenverdrinker. ‘Zoveel muizen dood, dat moet toch schelen’, zegt hij. Zeker is hij er niet van. ‘Het is ook een beetje een gok. Maar niks doen is ook niks.’ Wat meteen wel opvalt, is dat het gras opfrist. De grond waarmee de muizen het gras besmeurd hadden, spoelt er mooi af. En na een paar dagen is de grond alweer droog, de vele muizenholletjes werken als drainagesysteem.

Pas als het groeiseizoen op gang komt, is echt te zeggen of de behandeling geholpen heeft. Dan is ook pas duidelijk of de muizenplaag dit jaar voortzet in alle hevigheid, of, zoals biologen hopen, vanzelf uitdooft. Alterra-onderzoeker Gerbert Roerink liet vrijdagavond op een bijeenkomst van vakbond NMV zien dat tijdens de wintermaanden de muizenschade nog steeds is toegenomen. Dat blijkt uit satellietbeelden. Een veeg teken, zo zei hij. Als in maart blijkt dat de plaag niet uitdooft, zo zei hij, hebben we een nachtmerriescenario en moet alles op alles worden gezet.

Heel gebied

Volgens eerder onderzoek is bestrijding van de muizen op het hoogtepunt van een plaag amper zinvol. Behandeling van een los perceel midden in muizengebied zou weing zin hebben. De dieren overvallen het gewoon opnieuw vanuit aangrenzend land. Engelsma zag de muizen bij bosjes de dam over rennen. Maar met 50 hectare in één keer, waarna ook de buren aan de slag gaan, is het effect mogelijk groter. Roerink van Alterra kent voorbeelden van percelen die opnieuw waren ingezaaid, en inmiddels alweer totaal zijn verwoest. Dat waren geïsoleerde stukken midden in muizenland. Gebiedsgerichte aanpak is het meest kansrijk.

De muizenplaag zit vol raadselen. Sommige percelen van de buurman die grenzen aan het verwoeste land van Engelsma ogen nog verrassend groen, terwijl zijn land er omgewoeld bij ligt.

De Jong kan intussen ook genieten van zijn succes. Het begon met de regionale omroep en krant, maar nu staat hij steeds Nederlands te praten in zijn telefoon, teken dat de landelijke media hem ook gevonden hebben. Voor hem zit er uiteraard een mooie kant aan. De klanten staan in de rij, en hij denkt al aan een tweede muizenverzuiper.

Bekijk hier een video van de verzuipmachine.