Foto: GrokoShots PluimveeFoto

Optibrut: meer dan alleen kuikens leveren

Twee Nederlanders openen in het Duitse Nordhorn een spiksplinternieuwe vleeskuikenbroederij met opvallende details. De broederij is heel transparant en in de uitkomstkasten beschikken de kuikens over licht, voer en drinkwater. De hygiëne is er misschien wel beter voor elkaar dan in menig ziekenhuis.

De Optibrut broederij telt 12 nabroeders/uitkomstkasten, elk goed voor 95.040 kuikens. In deze uitkomstkasten brandt licht en zitten watergootjes waaruit de kuikens direct na de geboorte al kunnen drinken.

Een aanzicht van de nieuwe vleeskuikenbroederij Optibrut in het Duitse Nordhorn. - Tekst: Hans Bijleveld en Kirsten Graumans. Foto s: Hans Bijleveld, GrokoShots en HatchTech

Voersilo s naast een broederij, een ongewoon beeld. Hierin zit het voer waarover de kuikens direct na uitkomst kunnen beschikken. Het voer bestaat uit een hagelslag met een eigen Optibrut-samenstelling. Knol heeft hier ervaring mee opgedaan op zijn vleeskuikenbedrijf Der Neue Weg/Optimum Vita in Emlichheim, waar de kuikens uitkomen in de High Care-stal en direct water en voer kunnen opnemen. Knol: Met vroege voeding komen de antistoffen uit de dooier ten goede aan de afweer van de kuikens. In Emlichheim heeft Knol al meer dan 10 miljoen vleeskuikens afgeleverd. De start is probleemloos en de gezondheidsstatus gedurende de ronde is significant beter.

De oprichters/eigenaren van Optibrut zijn Hans Groot Koerkamp (l.) en Klaas Knol (r.). Groot Koerkamp is mede-eigenaar van Agromix Broederij en Opfokintegratie, dierenartspraktijk Pluimvee Praktijk Lunteren en Pluriton Layers dat broedeieren en legeendagskuikens exporteert. Knol is vleeskuikenhouder, eigenaar van Der Neue Weg GmbH/Optimum Vita in Emlichheim, waarmee hij voorloper was met early feeding en dat sinds de start in 2013 al meer dan 10 miljoen kuikens heeft afgeleverd. Daarnaast is hij eigenaar van twee vermeerderingsbedrijven, elk met 40.000 vleeskuikenouderdieren. Groot Koerkamp en Knol hebben beiden een Agrifirm-verleden : Groot Koerkamp werkte van 1988 tot 2007 bij dit mengvoerbedrijf en zijn voorgangers in diverse (leidinggevende) functies, Knol was er van 1989 tot februari 2015 als specialist- en verkoopleider pluimveehouderij en samen direct betrokken bij de productie en verkoop van pluimveevoeders alsook van eendagskuikens van Pronk s broederij in zowel Nederland als Duitsland.

Hygiëne is een sleutelwoord in de nieuwe broederij. Alle wanden en plafonds bestaan uit gladde materialen en lampen zijn weggewerkt in de plafonds. Er zijn geen lichtschakelaars, maar bewegingssensoren in alle ruimten met vrije overspanning. Overgangen tussen muren en vloeren, muren en plafonds en muren en deuren zijn afgekit, om ziekteverwekkers geen kans te geven zich te hechten. De vloeren zijn voorzien van een 5 mm dikke coating van epoxyhars (Bolidt 700), een waterdicht materiaal dat makkelijk te reinigen is. Groot Koerkamp: We hebben de hygiëne misschien wel beter voor elkaar dan menig ziekenhuis. In elke ruimte zijn aansluitingen voor lucht en water voor reiniging. Vanwege de strenge brandveiligheidsvoorschriften in Duitsland hangen in alle ruimten sprinklers, gekoppeld aan een watertoren buiten de broederij. Om aan de brandveiligheidsvoorschriften te voldoen is voor zo n ¬ 750.000 extra geïnvesteerd. Ook vanwege de hygiëne zijn de medewerkers die werken met broedeieren en de medewerkers die met de kuikens verwerken, van elkaar gescheiden. Ze komen via aparte ingangen en hygiënesluizen (met luxe douches) het gebouw binnen en hebben aparte werkruimten en kantines.

Nadat de broedeieren zijn ontsmet wordt de uitwendige kwaliteit van de broedeieren gecontroleerd en worden de broedladen overgelegd van de transportkarren (6.300 broedeieren per kar) op de broedkarren met kantelmechanisme (met 4.800 broedeieren per kar). De controle gebeurt (nog) visueel door medewerkers, het overleggen van de broedladen is volledig geautomatiseerd.

De karren met broedladen staan al klaar. Op elke broedlade kunnen 150 broedeieren, op elke kar kunnen 32 laden. Groot Koerkamp: We hebben gekozen voor unieke blauwe broedladen, zodat we structureel ons eigen materiaal gebruiken.

Een HatchTech voorbroedmachine, vol met lege karren (zonder broedladen). In elke machine kunnen 24 karren met broedeieren, 115.200 per kast. Tijdens het broedproces worden de laden elk uur gekanteld, om te zorgen dat het embryo niet aan de wand van het broedei verkleefd. De techniek van HatchTech kan er voor zorgen dat het temperatuurverschil tussen twee wanden van een voorbroedkast maximaal 0,1 graad Fahrenheit is. Dit komt de uitkomst en kwaliteit van het kuiken ten goede.

De Optibrut-broederij heeft in totaal 49 voorbroedkasten, waarvan er nu 28 compleet zijn ingericht. Als alle kasten zijn ingericht zit de broederij aan zijn maximum capaciteit van 1,6 miljoen kuikens per week. Nu ligt die op 800.000 kuikens.

Nadat de broedeieren 18 dagen zijn bebroed worden ze geschouwd. Met behulp van een infrarood-techniek wordt machinaal met een snelheid van één lade (met 150 broedeieren) per 2,5 seconde gekeken of de broedeieren een embryo bevatten. Voor de broederij-automatisering voor alle handelingen met de broedeieren en de kuikens heeft Optibrut machines van Innovatec Hatchery Automation in Asperen (Gld.). Groot Koerkamp: Dit bedrijf wilde met ons meedenken bij de ontwikkeling van deze broederij. En machines aanpassen naar onze wensen en omstandigheden. Zo kunnen wij bijvoorbeeld kiezen en instellen hoeveel broedeieren we in elke uitkomstbak plaatsen; het standaardaantal of in een extreem warme periode met het oog op het kuikentransport- , enkele minder.

Drie van de zes grote verwarmingsketels, elk met een capaciteit van 250 kW.

Dikke buizen op de zolder zorgen voor een geconditioneerde toevoer van verse lucht naar de broedmachines. Alleen in de eerste week moeten de broedeieren worden verwarmd. Daarna moet de warmte die het groeiende kuiken produceert worden afgevoerd. De geproduceerde warmte wordt gebruikt voor de opwarming in de eerste week (via een heat-recovery-systeem). De zolder ligt ook vol met water- en elektriciteitsleidingen.

De buitenlucht komt eerst in een condensatie-gang voordat het via luchtfilters in drie gescheiden systemen via de zolder in de diverse ruimten wordt gebracht.

Bezoekers kunnen ook een kijkje nemen op de zolder van de broederij. Daar bevindt zich veel van de apparatuur om het klimaat in de voorbroedmachines en uitkomstkasten te sturen.

Over de hele lengte van de door Bright Buildings in Heerlen (L.) ontworpen en gebouwde broederij is een 178 meter lange corridor van waaruit bezoekers in alle broedei- en kuikenverwerkingsruimten kunnen kijken. Zonder dat ze contact hebben met de dagelijkse productie en zonder risico op insleep voor Optibrut. Groot Koerkamp: Zo willen we laten zien wat we doen en dat we doen wat we zeggen. Zo transparant mogelijk. Het vele glas zorgt ook voor een prettige werkomgeving voor de ongeveer 15 medewerkers.

Achter de broederij staat een gebouw waar de liggenblijvers en gaseieren, die via het vacuüm (transport)systeem zijn aangevoerd, in worden opgeslagen. Die worden afgevoerd naar een Duits destructiebedrijf. De schouweieren worden in stalen containers opgeslagen en afgevoerd naar Schaffelaarbos in Barneveld.

Voordat de kuikens naar de vleeskuikenhouder worden vervoerd, gaan ze tijdelijk in de chick-storage-room waar het klimaat optimaal te regelen is. Een soort vrachtwagen zonder wielen , noemt Groot Koerkamp deze ruimten.

De kuikens kunnen naar het vleeskuikenbedrijf worden getransporteerd in de witte HatchCare-uitkomstbakken (circa 90 kuikens per bak) of in de blauwe traditionele transportkratten (ook circa 90 kuikens per bak). Het type bak heeft consequenties voor het aantal kuikens dat in een vrachtwagen kan: in een HatchCare-trailer kunnen circa 100.000 kuikens, bij regulier transport 150.000 kuikens. Dit, én de vroege voeding, maken dat de kuikens van Optibrut zo n 2,5 cent duurder zijn. Knol: De vleeskuikenhouder start met sterkere kuikens, met een betere maternale immuniteit, die hij met een lagere staltemperatuur kan opvangen. Met deze uniformere kuikens heeft hij minimaal een dag voorsprong. Dit resulteert, zo weet Knol uit ervaring, in een substantieel lager antibioticagebruik.

Automatische wasmachine voor de traditionele transportbakken. Voor het automatisch wassen van de HatchCare-trays en HatchCare-uitkomstbakken heeft Optibrut ook een Innovatec-wasmachine.

Een machine van Innovatec telt het aantal geboren kuikens in elke uitkomstbak aan de hand van telling van het aantal liggenblijvers. En geeft aan of en hoeveel kuikens aan een uitkomstbak moeten worden toegevoegd (handmatig) tot het gewenste aantal kuikens per bak. Vervolgens krijgen de kuikens een eventuele enting. En worden ze desgewenst overgelegd in traditionele kuikenkratten waar circa 90 kuikens in kunnen. De kratten worden vervolgens in-line gewogen. Op klantwens kunnen de kuikens zelfs ook in-line worden gesekst.

Vanuit de uitkomstkast komen de uitkomstbakken in de kuikenverwerkingsruimte. Hier wordt de bovenste bak met eierschalen en liggenblijvers (niet uitgekomen kuikens) gescheiden van de onderste bak met de kuikens. De bovenste bak wordt machinaal geleegd en vervolgens gereinigd. De onderste bak met de kuikens vervolgd zijn weg.

De HatchCare uitkomstbakken bestaan uit twee bakken. In de bovenste bak/tray zitten 115 gaten en kunnen maximaal 90 broedeieren worden geplaatst. De bakken zijn zodanig gemaakt, dat naast elk broedei en gat zit, waar het kuiken na de geboorte door valt in de onderliggende bak. Daar is aan twee zijkant voer (in hagelslag-vorm) beschikbaar. In de uitkomstkast lopen drinkgootjes naast de uitkomstbakken.

Als de broedkarren leeg zijn, worden deze in een wasmachine gereinigd. De lege broedladen worden ook automatisch gereinigd.

Innovatec ontwikkelde een machine die contactloos ( chick-clean ) de hartslag kan registreren en razendsnel onderscheid kan maken tussen levende en dode embryo s. Ook de zogenoemde gaseieren (of klapeieren ) worden herkend en met behulp van een uniek afzuigsysteem Octopus genoemd verwijderd, waardoor geen besmetting kan plaatvinden vanuit die eieren, wat de kwaliteit van het eendagskuiken ten goede komt. Daarna worden uitsluitend de broedeieren met levende embryo s overgelegd voor de laatste drie dagen in de HatchCare-uitkomstkasten.

Donderdag 2 november wordt de Optibrut broederij officieel geopend. s Middags is er een open dag voor Duitse vleeskuikenhouders. Op vrijdag 3 november is s morgens tussen 9.30 en 12.30 uur de periferie van harte welkom en mogen s middags tussen 13.30 en 17.30 uur Nederlandse pluimveehouders een kijkje komen nemen. Belangstellende pluimveehouders kunnen zich aanmelden via www.optibrut2nov.nl

Naast de broederij staan twee grote (zwarte) noodstroomaggregaten van elk 630 kva. En twee dry-coolers, die samen met acht chillers en de koeltoren achter de broederij zorgen voor de juiste koelcapaciteit.

Beheer
WP Admin