Buren samen naar 24.000 biohennen

Bernd Wisse (46) en Christian Meinering (33) zijn buren in het Duitse Engden (net over de grens bij Oldenzaal). Ze hebben elk een eigen bedrijf en zijn samen op een nieuwe locatie een pluimveebedrijf gestart met 24.000 biologische hennen. Wisse houdt daarnaast 50 melkkoeien en 20 vleesstieren op 65 hectare, Meinering heeft 2.000 vleesvarkens en 85 hectare akkerbouw.

Foto's: Henk Riswick, tekst: Robert Bodde

Meinering wilde in 2007 een derde tak onder zijn bedrijf zetten in de vorm van alternatief gehouden leghennen. Hij had rond zijn tweede locatie te weinig grond voor de daarvoor benodigde uitloop. Daarom vroeg hij zijn buurman, met wie hij al jaren een machine-samenwerkingsverband heeft, of deze enkele hectaren wilde verpachten voor dat doel. Wisses reactie verbaasde hem: hij wilde niet verpachten, maar samen investeren. Dat leidde tot een grotere stal dan eerst gepland was. De bouw startte in mei 2010, 13 september gingen de eerste hennen erin.

De stal is ruim 100 meter lang en 24 meter breed. Er zijn acht compartimenten voor elk 3.000 hennen. In elk compartiment staan twee rijen Vencomatic Terrace Bolegg-volière-systemen met buitenbandnesten. ,,Een uitgerijpt systeem. Dat én de degelijke uitvoering van het opklapbare legnest gaf voor ons de doorslag’’, stelt Meinering.

De stal is gebouwd met houten spanten, prefabwanden en een dak van sandwichpanelen. De scheiding tussen het rechter- en linkerdeel van de stal is helemaal dicht over de eerste vier meter hoogte.

Aan de twee zijgevels van de stal zijn inlaatventielen gerealiseerd. Een standaardoplossing.

Omdat de opgaande middenwand de ventilatie kan verstoren, moest er naast de inlaatventielen aan de zijkant van de stal ook luchtinlaat vanuit de nok komen.

Bij lengteventilatie zitten de ventilatoren meestal in de eindgevels, zoals ook hier. Daar hangen zijn zes ventilatoren, de minimumventilatie is over de twee kleinere geregeld.

Wisse en Meinering kozen voor Dekalb Amberling-hennen, witte hennen die bruine eieren leggen. De hennen zitten een maand na opzet nog prachtig in de veren en zijn erg rustig.

Biologische hennen mogen niet gekapt zijn. Dat geeft wel kans op kannibalisme, met name in het tweede deel van de legperiode.

Geen kunststofroosters hier, maar draadroosters. ,,De mestdoorlaat is beter’’, stelt Bernd Wisse. ,,Maar nog veel belangrijker: de constructie is lichter en er zijn minder draagbalken en dode hoeken waar luizen zich verbergen kunnen. We verwachten hiermee bloedluizen goed te kunnen bestrijden.’’

Onder de legnesten en onder de mestband zitten led-lichtlijnen. Deze zijn dimbaar en per verdieping schakelbaar om de hennen ’s avonds naar de zitstokken te lokken.

Wisse en Meinering kozen voor witte én rode tl’s in de stal. Deze zijn apart schakelbaar. Als er onverhoopt te veel problemen ontstaan met kannibalisme, kan de witte lamp uitgeschakeld worden. Een kip ziet het rode licht niet en wordt mogelijk rustiger in het ‘donker’ dat zij wel zien, maar de mens niet.

Het aantal grondeieren is veel te hoog. De hennen leggen nu drie weken, en het aandeel grondeieren schommelt rond 8 procent. Bij Freiland-hennen wordt dat vaak voorkomen door het spannen van schrikdraad, maar dat is niet toegestaan bij biologische hennen. Er zijn tijdelijk wat jerrycans in de hoeken van de stal gezet, maar dat bood weinig soelaas. De ondernemers verwachten meer van een aanpassing van de ventilatie: minder uit de nokventielen en een op de drie zijventielen gaat dicht. Dat kan makkelijk in de winterperiode en moet zorgen voor een homogener klimaat in de stal, doordat de lucht meer gemengd wordt. De binnenkomende lucht krijgt zo namelijk meer snelheid.

De mest op de mestbanden wordt belucht. Dat gebeurt vanuit het midden van de stal met stallucht. Hierdoor verbetert tegen zeer lage kosten de kwaliteit van de mest en dalen de afzetkosten.

Wisse en Meinering hebben zelf voldoende areaal om alle mest te kunnen gebruiken. Vanwege de subsidie van krap 30 procent van de bouwkosten (exclusief btw) zijn ze echter verplicht de mest af te zetten bij biologische akkerbouwers.

Omdat de afstand tot een buitendeur groter is dan 42 meter, schrijft de Kreis Nordhorn een vluchtkanaal voor. Als de stal onverhoopt in brand vliegt, kunnen daarin aanwezige mensen zich via dit kanaal onder de stal in veiligheid brengen. Het kanaal is afgedekt met een mdf-plaat. De in het kanaal verplicht aanwezige noodverlichting moet onafhankelijk van de elektriciteitsvoorziening van de stal werken.

De uitloop of wintergarten is een standaardvoorziening. Opvallend is dat het afschot naar de stal toe loopt. De schrobputjes zijn keurig verdiept aangelegd op minder dan een meter van de stal, wat makkelijk aan te leggen is. Inregenen is door de oversteek niet mogelijk, en op deze manier zijn de bouwkosten het laagst.

Na de wintergarten is er nog twee meter overdekt.

Het windbreekgaas is in twee delen oprolbaar. Achter het bovenste deel zit gaas. Bij een ophokgebod kunnen de hennen zo altijd wel gebruik maken van de wintergarten.

De eieren worden verzameld met een Prinzen-installatie. Het verzamelen gebeurt door de echtgenote van Bernd en de moeder van Christian. Daarnaast zijn twee huisvrouwen uit het dorp als oproepkracht beschikbaar.

Bernd Wisse en Christian Meinering werken nu nog beide elke dag 2,5 uur in de pluimveestal. Zodra ze het pluimvee houden onder de knie hebben, zullen ze om de week de verzorging van de dieren doen.

Keurig afgewerkt: de mestopslag. Er is voldoende opslag voor drie vrachten mest.

De ondernemers plaatsen nog zonnepanelen op het dak van de nieuwe stal. De kosten voor de aansluiting op het lichtnet zijn daarom voor de helft gedragen door de elektriciteitsmaatschappij. Dat verklaart ook waarom er een transformatorhuisje op het ruime erf staan.