Landbouwcrisis vooral gevoeld in Frankrijk

In verschillende Europese landen heerst crisisstemming in de landbouw, met name in de veehouderij. Vooral Frankrijk is in mineur. In Nederland zijn de prijzen ook laag, maar de emoties minder heftig.

Het gaat weer beter met de economie maar het gaat slecht met de prijzen. De hele grondstoffenmarkt is in mineur. Een grondstoffenindex van persbureau Bloomberg meldt een laagste punt sinds 2002 voor een mix van grondstoffen, waaronder naast olie en koper ook mais en tarwe. Toch zijn het vooral de veehouderijsectoren die nu de grootste problemen hebben.

In verschillende Europese landen heerst een regelrechte crisisstemming. In Frankrijk is die het sterkst. Franse veehouders scherpen hun acties aan en blokkeren snelwegen en supermarkten. Ze voelen zich gesteund door president Hollande, die de winkelbedrijven opriep om te zorgen voor een betere beloning voor de veehouders.

Agrarische crisis

De Franse minister van landbouw, Stéphane le Foll spreekt van een ‘agrarische crisis’ waarin een op de tien veehouderijbedrijven op omvallen staat. “Ik vraag alle boeren te begrijpen dat we allemaal gemobiliseerd zijn en ook terdege weten hoe ernstig de problemen in de veehouderij op dit moment zijn.” President Hollande wil woensdag in de ministerraad een noodplan voor de veehouderij bespreken. Zijn kabinet bespreekt maatregelen zoals ondersteuning van de export van Frans vlees.

Groot-Brittannië: melkveehouderij serieus in problemen

Na Frankrijk is de stemming het slechtst in Groot-Brittannië. Daar heeft vooral de melkveehouderij het moeilijk, hoewel ook de schapensector met lage prijzen kampt. Dat er bij melkvee van een ernstige situatie sprake is, werd deze week erkend door Europees landbouwcommissaris Hogan tijdens een bezoek aan een landbouwshow in Wales. ”Ik geef toe dat de melkveehouderij serieus in de problemen zit. We zullen proberen oplossingen te vinden, maar onze mogelijkheden zijn beperkt.”

Minder productie

Harrison wees er eerder op dat de afgelopen twaalf maanden weer 450 Britse boeren met melkvee zijn gestopt. ”Het is niet aan mij om te vertellen hoe je je bedrijf moet runnen, maar ik denk dat we collectief de productie terug moeten draaien. We zitten immers met een fundamenteel probleem op de zuivelmarkt.” De NFU werkt inmiddels samen met Farmers for Action aan plannen voor enkele demonstraties en protestacties.

Duitsland: van diepe crisis geen sprake

Van een diepe crisis in de Duitse melkveehouderij is op dit moment nog geen sprake. Dat is althans het oordeel van het Bauernverband (DBV), dat niettemin wel signaleert dat de fors gedaalde melkprijzen bij ‘enkele bedrijven’ tot liquiditeitsproblemen leiden.

Actie ondernemen

De melksector moet daarbij niet passief blijven maar in actie komen, vindt DBV: andere afzetmogelijkheden zoeken, niet teveel op één markt meer inzetten en de productie aanpassen, ook qua verscheidenheid aan producten, aldus het recept van het Bauernverband. Tevens moeten de verwerkers waar mogelijk de krachten bundelen, want er zijn afgezet tegen de geconcentreerde macht van de supermarkten nog steeds te veel zuivelaars in Duitsland.

Van de supermarktketens eist het DBV dat zij geen misbruik maken van hun marktmacht. De politiek tenslotte kan het zijne eraan bijdragen door niet te aarzelen om gebruik te maken van het Europese vangnet in de vorm van private opslag en interventie.

België: varkenshouderij in mineur

In België is met name de varkenshouderij in mineur. De Belgische boerenbond heeft crisisoverleg gevoerd met landbouwminister Joke Schauvliege over steun voor de varkenssector. De bond blijft hameren op maatregelen op Europees niveau, maar vindt daarnaast dat de Belgische overheden ook het een en ander kunnen doen. Onverwachte support kwam vorige week van supermarktketen Delhaize, die de ‘varkenskwekers’ 2 euro extra betaalt per varken om hen te ondersteunen in de crisistijd.

Nederland: relatieve stilte

In Nederland heerst relatieve stilte, al is de stemming sterk verschillend per sector. De akkerbouw heeft een seizoen met slechte prijzen achter de rug maar hoopt op betere tijden, mede dankzij de droogte die elders in Europa de crisissfeer juist versterkt. De herinnering aan recente goede jaren houdt de moed er in.

Ook melkprijs is belangrijk

De melkveehouderij lijkt meer bezig met de groeispurt en de komende fosfaatrechten dan met de melkprijs, al nemen de zorgen toe. Het meest uitgesproken daarin is zoals altijd de Dutch Dairymen Board (DDB), die pleit voor Europees ingrijpen. Volgens berekeningen van de DDB was zelfs in het afgelopen jaar met hoge melkprijzen de kostprijs nog altijd hoger dan de opbrengstprijs. Laat staan hoe het nu is met prijzen ruim onder de dertig cent.

Sector in mineur

De varkenssector verkeert net als in België ook in Nederland in mineur. De aandacht richt zich hier vooral op het plan dat de sectororganisaties zelf aan het maken zijn. Dat is misschien ook wel het grootste verschil met crisisland Frankrijk: Nederlandse boeren verwachten hun heil al lang niet meer van de overheid, en gaan dus ook minder snel de straat op.

door Johan Oppewal, Ruud Peijs en Wim Verseput

Lees ook: Weer acties Franse veehouders