Kanttekening bij coalities met landbouw

Utrecht – Milieuorganisaties als Stichting Natuur & Milieu moeten oppassen met te vergaande samenwerking met bijvoorbeeld land- en tuinbouworganisaties.

Dat stelt Jan Willem Erisman, professor stikstof aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en directeur van het Louis Bolk Instituut.

Erisman was donderdag een van de sprekers bij het afscheidssymposium voor Jan Fransen van de Stichting Natuur & Milieu. Fransen heeft 39 jaar voor de organisatie gewerkt, onder andere op het dossier van de vermindering van de stikstofemissies uit industrie en landbouw.

Erisman zegt dat het van belang is dat natuur- en milieuorganisaties hun eigenlijke doel, de bescherming van natuur en milieu, altijd goed voor ogen houden. Ook zegt hij dat hij bij de voorbereiding voor de Melkveewet heeft gezien dat er te veel water bij de wijn werd gedaan. Hij erkent dat het van belang is om kleine stappen te zetten, “maar schiet niet te veel door.”

Erisman betoogde tijdens het symposium dat de Nederlandse landbouw uiteindelijk toe moet naar volledige grondgebondenheid: “stop met de import van soja.”

De stikstofprofessor schetst dat de landbouw in een kwetsbaar evenwicht is beland, dat ten koste gaat van de biodiversiteit, vooral door de uitstoot van stikstof. Landbouw en begrazing zijn wereldwijd de belangrijkste bedreigingen voor de soortenrijkdom, stelt hij. “De landbouw en veehouderij moeten vooral extensiveren. Dat hoeft niet altijd ten koste te gaan van de opbrengsten.”

De kwetsbaarheid van het huidige landbouwsysteem laat zich op verschillende manieren zien, aldus Erisman. “Het is een kwetsbaar evenwicht, gericht op productieverhoging, die leidt tot meer inspanningen om ziektes te bestrijden, hoger pesticidengebruik en meer antibioticagebruik. Als één bedrijf door kippengriep wordt getroffen, raakt dat de hele sector.”

De gewenste verandering moet vooral vanuit de boer zelf komen, zegt hij. “De boer is gebaat bij gesloten kringlopen.” Om die verandering teweeg te brengen zou volgens Erisman het Europees landbouwgeld gericht moeten worden ingezet. “En de prijs van het voedsel moet omhoog.”