Biodiversiteit gras- en bouwland erg laag

De biodiversiteit in de Europese landbouwgebieden is slecht en de vergroeningsmaatregelen van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid dreigen geen verbeterend effect op de natuur te hebben. Dat blijkt uit twee Europese studies naar vergroening.

De biodiversiteit op akkerland is in Europa erg laag, ook in gebieden die hoog stonden aangeschreven. Daarnaast kiezen veel landen bij de invulling van de vergroeningseisen van het GLB voor maatregelen met beperkte milieuwinst.

Het Duitse Instituut voor agrarische ecologie en biodiversiteit (IFAB) onderzocht de biodiversiteit. Het Europees Instituut voor milieubeleid (IEEP) deed onderzoek naar het effect van de nationale implementatie van de Europese vergroeningseisen op de milieu-ambities van tien lidstaten, waaronder Nederland.

Geen klaproos maar hoofdgewas

Bij 95 procent van de agrarische landschappen is de biodiversiteit laag. Dat komt onder andere door het intensieve gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest, aldus de onderzoekers. Er werd onder andere gekeken naar de klaproos, die van nature in alle lidstaten voorkomt in agrarische gebieden. Deze blijkt nog op slechts 13 procent van het landbouwgebied voor te komen. In Duitsland en Frankrijk komt deze bloem nog slechts op 2,5 procent van de gebieden voor. Akkerranden kunnen een positieve bijdrage leveren om dit te verbeteren, maar deze vormen op dit moment slechts 0,3 procent van de agrarische grond. De diversiteit van planten is laag in bijna alle landbouwgebieden. Er worden bijna geen andere plantensoorten gevonden dan de plant die geteeld wordt.

Maximale flexibiliteit

Bij het onderzoek naar de wijze waarop lidstaten invulling geven aan de vergroeningseisen blijkt dat lidstaten meestal kiezen voor de minst ingrijpende maatregelen. De drie belangrijkste vergroeningsmaatregelen: gewasdiversificatie, behoud van blijvend grasland en natuurbraak (ecologische focus gebieden) worden door alle onderzochte landen ingevoerd, waarbij boeren in veel gevallen de maximale flexibiliteit krijgen. Nederland verbiedt als enige kunstmestgebruik in stikstofbindende gewassen. In Duitsland mag geen kunstmest worden gebruikt in vanggewassen en groenbemesters, terwijl in Nederland geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt mogen worden in deze teelten. Het is nog te vroeg om te beoordelen of de vergroeningsmaatregelen in het veld voldoende effect hebben op de biodiversiteit, maar de onderzoekers hebben hun twijfels.