Oekraïne wil export naar de Europese Unie

Er komt een referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Wat betekent dat verdrag voor de agrarische sector?

Import uit Oekraïne is ook zonder toetredingsverdrag al een heikel punt. Sinds vorig jaar laat de Europese Commissie al een aantal landbouwproducten heffingsvrij toe, zij het gelimiteerd en mits ze geen gevaar vormen voor de volksgezondheid. Dat gaat om pluimveeproducten en eieren en eiwitpoeder.

Het aantal pluimveeproducten strookt echter niet met de eerdere berichtgeving over het grootste vleeskuikenbedrijf van Oekraïne, MHP. Dat bedrijf zou in 2014 ruim 16.500 ton pluimveevlees heffingsvrij naar de EU hebben geëxporteerd, waarvan driekwart naar Nederland, aldus Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen.

Heffingsvrij exporteren

Oekraïne wil ook zuivelproducten heffingsvrij kunnen exporteren naar de EU. Op lange termijn moet de vrijhandel in graan lucratief worden. Vanaf 2021 is sprake van jaarlijks twee miljoen ton met een nultarief.

Krijgen Nederlandse boeren en bedrijven ook korting?

Op dit moment kunnen Oekraïense producten, zoals pluimveevlees en eiwitpoeder, heffingsvrij naar Nederland. Omgekeerd kunnen Nederlandse (en Europese) boeren en bedrijven per 1 januari hun producten tegen het nultarief in Oekraïne afzetten.

Stel dat Nederland het verdrag afwijst, kun je dan het vrijhandelsverdrag – met heffingsvrije producten – ook loskoppelen?

In principe niet, zo weet de Nederlandse ambassade in Kiev, want er is sprake van één verdrag tussen Oekraïne en de EU. Drie politieke hoofdstukken, één handelshoofdstuk. In dat verdrag kun je niet shoppen.

En de kortingen en nultarieven die er nu zijn, blijven die geldig?

De Europese Commissie kan besluiten om de gemaakte afspraken over tarieven en quota voorlopig te handhaven en ook na 1 januari 2016 te verlengen, tot de uitkomst van het referendum.

Heeft Brussel begrip voor boeren die zeggen: dat verdrag moet er niet komen?

Oekraïne is een gevoelig onderwerp, zeker door de spanningen met Rusland. Maar er zijn wel degelijk politici die erop wijzen dat het verdrag nog te veel knelpunten bezit en dat het proces te snel gaat. Bovendien is het onduidelijk of Oekraïne zich ook aan alle Europese afspraken en controles wat betreft onder meer dierenwelzijn gaat houden.

Kan het verdrag ook lucratief zijn?

Als de EU Oekraïners steunt bij het maken van een goed product, kan het zelf verdienen aan het leveren van input. En dat geldt zeker ook voor Nederland,  vertelt René Kremers, landbouwconsultant en directeur van Difco International. ‘Alles wat zij nodig hebben, hebben wij te bieden. Zaaizaad, broedeieren, verpakkingsapparatuur, slachterijen. Wij verdienen dan vanzelf mee aan hun economische ontwikkeling.’

Hoe reageert Oekraïne op het referendum?

Tot vandaag was er geen aandacht voor een mogelijk Nederlands referendum. Het land heeft al voordelen van tarieven en quota. Hans Ramaekers, voorzitter van Kyiv – The Netherlands Business Club, zegt hierover: ‘Oekraïense ondernemers willen naar West-Europa exporteren. Zij weten dat er Brusselse voordelen zijn. Maar op de hoogte van het verdrag is men zeker niet.’