Leegstand dreigt op platteland

Wageningen – In 2030 staat 15 miljoen vierkante meter oftewel 1.500 hectare agrarisch onroerend goed leeg.

De verwachte leegstand van Nederlandse boerenerven overstijgt daarmee die van kantoor- of winkelruimte. Om verpaupering van het landelijk gebied te voorkomen, is herbestemming van groot belang. Dat zijn enkele conclusies uit het rapport ‘Vrijkomende agrarische bebouwing in het landelijk gebied’ van Alterra Wageningen UR dat is opgesteld in opdracht van  InnovatieNetwerk.

In de komende twintig jaar zullen circa 24.000 agrarische bedrijven stoppen, stelt Alterra vast. Dat zijn steeds meer boerderijen met grote stallen ongeschikt voor nu gangbare vormen van wonen en werken. De circa 24.000 bedrijven laten 32 miljoen vierkante meter aan woon- en bedrijfsgebouwen achter. Als de verwachtingen van de onderzoekers uitkomen, zorgt dit voor een leegstand van 15 miljoen vierkante meter aan bedrijfsgebouwen. Daarnaast zal 17 miljoen vierkante meter aan gebouwen van eigenaar veranderen. Stoppende boeren zullen hun gebouwen verkopen aan andere agrariërs die er een bedrijf voortzetten, aan niet-agrarische ondernemers die er gaan ondernemen en aan burgers die er gaan wonen. Zowel de enorme leegstand als ook de veranderingen van eigendom vragen indringende aandacht van ambtenaren, bestuurders en gebruikers.

Herbestemming is noodzaak en kans

Er zijn al veel goede ideeën en praktijkvoorbeelden van herbestemming zoals bewoning van voormalige boerenerven met meerdere huishoudens. Maar er moet meer gebeuren stelt Alterra vast. Er liggen kansen voor initiatiefrijke burgers en ondernemers om nieuwe invullingen te bedenken voor leegkomende agrarische gebouwen. Samenwerking tussen initiatiefnemers met ideeën en overheden, bedrijven en particulieren vergroot de kans op succes.

Provincies en gemeenten zien hergebruik van vrijkomende agrarische locaties steeds vaker als een kans voor revitalisering van het landelijk gebied. Gebouwen een nieuwe functie geven met een duurzame maatschappelijke waarde vergroot de leefbaarheid op het platteland. Beleidsmakers kunnen een rol spelen door onnodig klemmende wet- en regelgeving los te laten en een stimulerende rol bij hergebruik of sloop te spelen. Nieuwe gebruikers zullen ook meer actief gewezen moeten worden op de mogelijkheden van hergebruik van vrijkomende agrarische gebouwen. Dit in plaats van nieuwbouw of hergebruik op andere locaties. Hierbij inspelen op actuele wensen en ideeën voor nieuwe bestemmingen is belangrijk. Alleen dan kunnen vrijkomende gebouwen van nut blijven voor mens en omgeving.