NCR: nieuwe structuur coöperaties wenselijk

Dussen – De coöperatieve structuur van de land- en tuinbouw leent zich voor een ketenbrede aanpak. Nu beperken agrarische coöperaties zich te veel tot de primaire sector. Er zijn genoeg succesvolle voorbeelden van een ketenbrede aanpak in andere sectoren.

Dat zei directeur Arjen van Nuland van de Nationale Coöperatieve Raad op de ledenvergadering van de Verenigde Telers Akkerbouw. De NCR is de vereniging van coöperaties in de land- en tuinbouw, banken en verzekeraars. Dat gaat veranderen, zegt Van Nuland. “De NCR stelt zich open voor coöperaties buiten de land- en tuinbouw. Dat zijn er nogal wat. Vorig jaar telde Nederland vierduizend coöperaties. Vooral in de zorg- en energiesector ontstaan veel coöperaties. Het aantal coöperaties in de land- en tuinbouw blijft vrij stabiel rond tweehonderd.”

Van Nuland ziet een groot verschil tussen de coöperaties binnen en buiten de land- en tuinbouw. “Agrarische coöperaties hebben vaak maar één soort leden: melkveehouders, akkerbouwers, bietentelers of groentetelers. Buiten de land- en tuinbouw zijn coöperaties vaker ketenbreed georganiseerd. In de zorg bijvoorbeeld zitten zorgverzekeraars, patiënten en zorgverleners in één coöperatie en hebben de zeggenschap verdeeld.”

Het coöperatief systeem leent zich voor zo’n ketenbrede aanpak, zegt Van Nuland. “Kijk eens naar Vion of de Greenery. Die hebben grote marktaandelen, maar kunnen dit moeilijk tot waarde brengen voor de leden in de concurrentie met de vijf grote inkooporganisaties voor de supermarkten. Bundeling van aanbod alleen is niet voldoende. Coöperaties kunnen ketenbreed worden opgezet als een multi-stakeholder coöperatie. Het is dan wel van belang dat de coöperatie een gemeenschappelijk belang nastreeft. En de verschillende belangen binnen zo’n coöperatie moeten in balans zijn.”

Van Nuland noemt als voorbeeld supermarktketen Coop. “Daar zijn zowel de klanten als de winkeliers lid van, die een goede kwaliteit producten nastreven voor een redelijke prijs. De wet biedt ruimte voor een dergelijke opzet van coöperaties.”

Een VTA-lid vroeg zich op de ledenvergadering af wat Coop-leden doen als een goedkope discounter zich vestigt in hun buurt. Van Nuland: “Over het algemeen zie je dat Coop-leden loyaal zijn. Maar de coöperatie moet wel een voordeel bieden. Anders haken leden af.”