‘Akkervogels hebben geen baat bij akkerrandenbeheer’

Wageningen – Akkervogels lijken nauwelijks voordeel te hebben van bloemrijke akkerranden die boeren via agrarisch natuurbeheer aanleggen. Het aantal succesvolle broedsels van de verschillende vogelsoorten gaat er door akkerranden met meer bloemen niet op vooruit. Dat concludeert Marije Kuiper in haar proefschrift ‘The value of field margins for farmland birds’, waarop zij op 9 januari 2015 hoopt te promoveren aan Wageningen UR.

De intensivering van de landbouw heeft geleid tot grote afnames van akkervogels, stelt Kuiper. Als voorbeeld wordt de veldleeuwerik genoemd, daarvan zijn in de afgelopen vijftig jaar tijd de aantallen met 95 procent afgenomen. Om deze trend te keren heeft de overheid een financiële vergoeding voor akkerbouwers beschikbaar die de randen van hun akkers inzaaien met bloemen en grassen. Deze akkerranden bevatten tot wel vijf keer zoveel insecten als gangbare gewassen, constateert Kuiper. Veldleeuweriken blijken een grote voorkeur te hebben om in deze randen voedsel te zoeken voor hun jongen. Echter, de aanwezigheid van akkerranden verbeterde het lichaamsgewicht van de jongen niet. Ook hun overlevingskansen worden door dergelijke akkerranden niet verbeterd. Uit het onderzoek van Kuiper blijkt dat het niet zo zeer voedselgebrek is waardoor de boerenlandvogels weinig overlevingskansen hebben. Volgens Kuiper zijn vooral agrarische werkzaamheden op het land en predatie de belangrijkste oorzaken zijn van nestverliezen. Met name door het regelmatig maaien van grasland gingen veel nesten verloren, stelt de onderzoekster.

Om daadwerkelijk akkervogels in de toekomst te behouden is het noodzakelijk om nieuwe beheersmaatregelen te ontwikkelen die een veilig broedhabitat kunnen bieden, aldus Kuiper. Hierbij kan volgens haar gedacht worden aan aangepast maaibeheer van grasland of de teelt van extensieve gewassen zoals luzerne. Over het nemen van algemeen maatregelen is Kuiper kritisch. Volgens haar zou effectiviteit van agrarisch natuurbeheer voor akkervogels sterk verbeteren wanneer er meer soort-specifieke beheersoplossingen zouden worden ontwikkeld.