‘Zestienjarige op trekker geen gevaar’

Den Haag – Zestienjarigen kunnen, ondanks hun nog niet volgroeide brein, wel veilig aan het verkeer deelnemen op grote landbouwvoertuigen. Dat blijkt uit een literatuurstudie door Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).

Voorwaarde is wel dat de zestienjarigen alleen in het voertuig zitten en goed uitgerust zijn. Aanleiding om onderzoek te laten doen naar jonge bestuurders van landbouwvoertuigen is dat vanaf volgend jaar het trekkerrijbewijs wordt ingevoerd. In Nederland, maar ook andere landen, mogen jongeren vanaf hun zestiende met een landbouwvoertuig de openbare weg op. Straks dus met een verplicht theorie- en praktijkexamen.

Gebrek aan gevaarherkenning, onvoldoende risicobewustzijn en beperkte zelfinschatting vormen mogelijk wel een probleem bij mensen van zestien jaar, met name bij jongens, aldus het onderzoek. Maar, de meest recente hersenonderzoeken tonen aan dat de neiging tot het nemen van risico’s gering is wanneer men niet samen met andere jongeren in het voertuig zit en gemotiveerd is veilig te rijden. In landbouwvoertuigen rijdt men doorgaans alleen en is men meestal serieus bezig met werk. Hierdoor zou het risicogedrag van jongeren in landbouwvoertuigen wel eens mee kunnen vallen, luidt de conclusie van het onderzoek.

De omstandigheden waarin gereden wordt, de reden waarom er gereden wordt en de emotionele staat waarin een jongere rijdt is bepalend voor het risicogedrag. Uit de studie blijkt dat jongeren, als ze rustig de tijd hebben om over risico’s na te denken, niet minder risicobewust zijn dan volwassenen.

Voor zestienjarigen is het geen probleem om te leren rijden op grote voertuigen als het gaat om voertuigbeheersing en het toepassen van de verkeersregels. Sterker nog, hun hersenen zijn zelfs beter in staat om complexe motorische vaardigheden aan te leren dan de hersenen van een volwassene. Echter, als het gaat om gevaarherkenning, riscobewustzijn en zelfinschatting, is men daar pas goed in als de hersenen volledig volgroeid zijn.

Er zijn echter ook ongunstige kanten aan jonge bestuurders. Meestal zijn die jonge bestuurders jongens. Jonge mannen nemen meer risico dan jonge vrouwen, blijkt uit onderzoek. Een andere ongunstige factor is dat in de oogstperiode tot diep in de nacht wordt doorgewerkt. Slaaptekort kan gevaarlijks zijn.  Mede vanwege hun hersenontwikkeling hebben jongeren meer slaap nodig dan volwassenen. Een andere ongunstige kant aan jonge bestuurders dat dat ze een landbouwvoertuig oneigenlijk gebruiken, voor bijvoorbeeld vervoer naar school. Of dit impact heeft op het risicogedrag van jongeren is niet onderzocht.