Voedselzekerheid EU kwetsbaar

Den Haag – De grote afhankelijkheid van de import van met name soja en de meststoffen fosfaat en kalium maakt de voedselzekerheid in de Europese Unie (EU) kwetsbaar.

De EU moet meer eiwitrijke gewassen zelf gaan telen en voor meststoffen strategische partnerschappen aangaan met andere landen. Dat concludeert het Platform Landbouw, Innovatie en Samenleving in een advies aan staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma en de Europese Commissie.

Vooralsnog lijkt de voorraad economisch rendabel te winnen kali en fosfaat toereikend voor respectievelijk 288 en 370 jaar. Voorzitter Wouter van der Weijden van het Platform benadrukt dat schaarste op de markt veel eerder kan optreden als gevolg van geopolitiek of marktmanipulatie door kartels van private bedrijven of staatsbedrijven. Dat laatste is volgens Van der Weijden al het geval op de markten voor kunstmest op basis van fosfaat en kalium.

Van der Weijden, tevens directeur van CLM, ziet wereldwijd de rol van staatsbedrijven groter worden. “Een grondstoffenexporterend land kan zijn export beperken vanuit protectionisme, prijsopdrijving of als drukmiddel om een importerend land te bewegen tot concessies op economisch of politiek terrein.” De EU is kwetsbaar. Op de kalimarkt heeft de EU slechts 2 procent van de wereldwijde reserves terwijl voor fosfaat het percentage onder een half procent blijft. “De EU kan importen wel betalen; het werkelijke probleem is de leveringszekerheid.”

Het Platform adviseert de EU om strategische partnerschappen aan te gaan met bijvoorbeeld Marokko, het land met verreweg de grootste reserves van fosfaat op de wereldmarkt. “Bij de fosfaatwinning in Marokko zijn de productieverliezen relatief groot en treden milieuproblemen op. De EU kan het land op milieutechnisch terrein helpen, in ruil voor leveringszekerheid.” Bij kali is de blik gericht op Canada en Rusland. “Maar hier kan ook worden samengewerkt met China, een andere grote importeur. Samen kunnen we werken aan het vergroten van de recycling.”

Wat betreft soja is de veehouderij in de EU voor 70 procent van haar plantaardige eiwitvoorziening exclusief gras afhankelijk van importen. Brazilië en Argentinië zijn de grootste leveranciers, maar China koopt steeds grotere volumes op. “Volgens onze berekeningen kan de EU binnen elf jaar zonder het graanareaal terug te dringen voor een substantieel deel zelfvoorzienend worden. Het is dus geen technisch probleem maar een politieke keuze.”