‘70 geiten aansluiten in 3 minuten’

Geitenhouderij Elshoff wordt bestierd door Frans (60), Inge (58), Thijs (33, links), en Youri (25). Samen houden ze 2.500 melkgeiten en 500 opfoklammeren. De productie ligt rond de 1.100 kilo melk per geit bij 3,85% vet en 3,47% eiwit. De melk gaat naar zuivelcoöperatie CBM, waarvan Frans tevens de voorzitter is. Een groot deel van de melk wordt in samenwerking met FrieslandCampina verwerkt tot geitenkaas. – Foto’s: Hans Prinsen

Frans en Inge besloten in 2000 over te schakelen van het houden van koeien naar geiten. Ondanks de grote passie voor het houden van koeien, bleken de grondpositie en omvang van het melkquotum onvoldoende voor een aantrekkelijke toekomst. “We zijn overgestapt van koeien naar geiten, om weer vrijheid in ondernemen te krijgen”, aldus de veehouders. Ze gingen van 60 melkkoeien met 300.000 kilo melkquotum naar 600 geiten met een productie van 600.000 kilo melk. Thijs en Youri traden in 2014 toe tot de vof.

De eerste jaren na omschakeling in 2000 verliepen goed, maar na drie jaar stonden de ondernemers naar eigen zeggen met de rug tegen de muur. Veel nieuwkomers op de geitenmarkt zorgden voor een overaanbod aan geitenzuivel. Besloten werd het bedrijf door verlenging van de stal uit te breiden naar 1.000 melkgeiten. Na realisatie van de uitbreiding gingen de melkprijzen weer omhoog.

In 2008 werd het bedrijf nog eens met 500 geiten uitgebreid. Hierdoor ontstond de mogelijkheid te gaan werken met personeel. Momenteel helpen twee medewerkers bij het melken. Na een moeilijk 2003 kregen de veehouders het in 2009 nog zwaarder te voorduren. Verdere uitbreiding van het bedrijf werd gedwarsboomd door een uitbraak van Q-koorts. Een lopende vergunningaanvraag voor het houden van 3.000 melkgeiten werd in de ijskast gezet. In juli 2010 was er nog een tegenslag; een valwind legde een deel van de jongveestal plat. Pas in 2011 werd er een nieuwe stal gebouwd, om door te kunnen groeien naar de 2.000 melkgeiten.

De laatste keer dat de melkstal werd aangepast was in 2004. Elke plek in de 2×36 zij-aan-zij-melkstal werd voorzien van een eigen melkstel. Tot dat moment hadden de veehouders de beschikking over één melkstel per twee geiten. Nu melken de Elshoffs sinds april volledig in deze spiksplinternieuwe Boumatic Footloose-geitenmelkstal, 2×70 zij-aan-zij rapid exit. Naast de forse lengte van de melkstal, te weten 30 meter, springt ook het Smart Lite-systeem in het oog. Met behulp van lichtsignalen op de putrand krijgen de veehouders informatie over het melkproces. Footloose wil zeggen dat de melkstal zwevend is opgebouwd, waarbij de hele constructie aan boksteunen is opgehangen. Alleen de portaalstaanders staan in het frontpaneel. Dit resulteert in goed zicht op de geiten en gemakkelijk schoonmaken.

In de twee stallen werd het nodige aangepast, om de routing af te stemmen op de nieuwe melkstal die tussen de twee stallen in ligt. De geiten vonden na een paar keer melken al goed hun weg. De melkstal bevindt zich in de voormalige ligboxenstal uit 1978, waarvan nu nog alleen de ombouw resteert. Naast logistieke aanpassingen werd de capaciteit van verschillende potten vergroot van 100 naar 400 geiten, om het melken in groepen te vereenvoudigen.

In de wachtruimte passen 800 melkgeiten. Met behulp van het Herd Mate-opdrijfhekwerk van Dinther vinden de dieren hun weg naar de melkstal. In het begin was het voor de geiten nog wel even zoeken naar de 40 centimeter brede opening naar de melkstal. Maar na een dag of vier liepen de geiten goed de melkstal in.

In de melkstal maken de veehouders gebruik van lokbrok die met behulp van een vijzelsysteem vanuit een silo wordt aangevoerd. Verder krijgen de geiten hoofdzakelijk gras en mais. De veehouders zien hun geiten vooral als ruwvoerverwerkers.

In de regel begint één persoon met het melken van de eerste 800 geiten. Zodra de wachtruimte opnieuw wordt gevuld, start een tweede persoon om het melkproces logistiek zo soepel mogelijk te laten verlopen. Deze tweede persoon rond de werkzaamheden normaal gesproken af.

Er is bewust gekozen voor een zij-aan-zij-melkstal. Een voordeel ten opzichte van een melkcarrousel is volgens de veehouders dat je de geiten goed kunt zien. Daarbij is de techniek eenvoudiger, wat resulteert in een wat gunstigere aanschafprijs. Ook is het systeem volgens de veehouders daardoor minder kwetsbaar.

Het lukt één melker om in drie minuten 70 geiten aan te sluiten. Op deze manier kan de tijd efficiënt worden benut. Tijdens de bouw konden de veehouders twee maanden nog maar één zijde van de nieuwe melkstal gebruiken. Als gevolg hiervan stond de melker vaak te wachten, waardoor de melktijd opliep tot meer dan zeven uur per melkbeurt.

De melktijd in de oude stal lag tussen de vijf en zes uur. Ze melken twee keer daags. In de nieuwe stal is met twee man een capaciteit van 1.000 geiten per uur haalbaar, maar het gaat volgens Frans om de gemiddelde capaciteit. Die ligt op 800 geiten per uur, waarbij zoals gezegd een eerste medewerker begint en een tweede na een uur aansluit.

De melkstal is voorzien van diverse technische snufjes. Zo kunnen veel instellingen met behulp van de computer worden aangestuurd. Denk bijvoorbeeld aan het afstellen van de pulsatie en het afnamemoment.

Met behulp van lichtsignalen op de putrand, ofwel het Smart Lite-systeem, krijgen de veehouders informatie over het melkproces.

Met behulp van het rapid exit-systeem verlaten de melkgeiten per zijde in één keer de melkstal. Ruime looppaden maken dat de geiten eenvoudig hun weg vinden naar een van de twee geitenstallen.

De melk gaat naar de melktank met een capaciteit van 37.000 kilo. Voldoende om in de toekomst 1 RMO te voorzien van een volle tank. De vof beschikt over een vergunning om door te groeien naar 3.000 melkgeiten en 800 lammeren.