‘PvdA uitgespeeld: het kan zomaar anders lopen’

Het reces van de Tweede Kamer is nog maar een week afgelopen, maar het politieke circus is al weer volop draaiende. Het voorsorteren voor de verkiezingen is begonnen.

Met de verkiezingen in aantocht (maart volgend jaar) kwamen verschillende partijen in de afgelopen weken met conceptprogramma’s, conceptkandidatenlijsten en meldingen over politici die ervoor kiezen niet terug te keren in de Tweede Kamer.

Het bericht dat Martijn van Dam vindt dat hij niet meer in de blauwe zetels in het parlement wil zitten, werd op landbouwfora met algemene stemmen aanvaard. Niet iedereen bleek de boodschap goed te hebben begrepen. Sommigen dachten dat hij nu al de pijp aan Maarten gaf, anderen concludeerden ten onrechte dat hij in elk geval staatssecretaris-landbouw af was. Even voor de duidelijkheid: Van Dam blijft voorlopig gewoon staatssecretaris, hij komt weliswaar straks niet terug in het parlement, maar hij is nadrukkelijk wel beschikbaar voor een volgend kabinet. Of dat is in de rol van staatssecretaris voor landbouw, is natuurlijk een andere zaak.

Dijksma wél op kieslijst PvdA

Minstens zo opvallend was het bericht dat Van Dams voorganger Sharon Dijksma wél op de kieslijst van de PvdA komt te staan. Dijksma gaat als politiek dier een kernrol spelen in het campagneteam van de PvdA. Bij de vorige verkiezingen was ze even de luwte ingegaan. Maar dat was – mede vanwege het opstappen van staatssecretaris Co Verdaas – van korte duur. Mocht de PvdA gaan regeren – wat gezien de huidige peilingen niet voor de hand ligt – dan zien we zowel Dijksma als Van Dam nog wel terug.

De sociaaldemocraten staan er hopeloos verloren bij, als we opiniepeilers als De Hond en consorten mogen geloven. Maar de werkelijkheid van de peilingen is niet een heel goede graadmeter voor de uitslag van de verkiezingen. Het is misschien goed om dan nog even in de recente historie te kijken hoe weinig voorspellende waarde de peilingen een half jaar voor de verkiezingen kunnen hebben.

Politieke voorspellingen

In juli 2012, amper een half jaar voor de verkiezingen, stonden de sociaaldemocraten ook op een hopeloos verlies – niet in zo’n diep dal als de peilingen nu suggereren, maar toch. In de daarop volgende verkiezingscampagne kroop de partij onder leiding van Diederik Samsom echter plotseling uit zijn schulp. De verkiezingscampagne eindigde in een onverwachte nek-aan-nekrace tussen PvdA en VVD, met de liberalen als nipte winnaar. Wat niemand vooraf had voorspeld, en wat politici van PvdA en VVD voor de verkiezingen als ondenkbaar hadden verklaard, gebeurde toch: VVD en PvdA vormden samen de regering. En wat misschien nog wel meer verraste: het geformeerde kabinet VVD-PvdA heeft een houdbaarheid die alle voorgaande kabinetten (Balkenende, Rutte) in hoge mate overtreft.

Waarmee is gezegd dat politieke voorspellingen voor de lange termijn op basis van dagkoersen uiterst speculatief en weinig waardevol zijn.