Niet de supermarkten, maar de politiek is verantwoordelijk voor de lage boerenmarges, betoogt Marc Jansen.</p> <p><em>Foto: Roel Dijkstra</em> AlgemeenOpinie

‘Politici draaien boer en tuinder rad voor ogen’

Niet de supermarkten maar politici zijn verantwoordelijk voor de verslechterde concurrentiepositie en lage marges voor boeren en tuinders, stelt Marc Jansen, directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel.

Wat veel politici nu in de verkiezingstijd doen, is boeren en tuinders een rad voor ogen draaien door te stellen dat de slechte inkomenspositie voor boeren en tuinders wordt veroorzaakt door de scheve machtsverhoudingen in de keten. En dat zij die met wet- en regelgeving wel even zullen veranderen ten gunste van de sector. Dat is kiezersbedrog.

Zoals iedereen weet die de grondbeginselen van de economie kent: de opbrengsten van een ondernemer moeten hoger zijn dan zijn kostprijs. De opbrengsten van boeren zijn relatief laag, omdat de prijs die hij voor zijn product krijgt laag is. Dat komt door een ander grondbeginsel van de economie, namelijk die van vraag en aanbod.

‘Veel agrariërs maken producten die zich niet onderscheiden’

Veel boeren en tuinders maken producten die zich niet onderscheiden. En het gaat veelal om grondstoffen voor de verwerkende industrie. Hierdoor is er voor die producten een Europese en zelfs een wereldmarktprijs. Bovendien wordt 75% van de Nederlandse productie geëxporteerd. Overvloed of schaarste is dan de meest bepalende factor voor de hoogte van de opbrengstprijs.

Supermarkten, hoeveel macht ze ook wordt toegedicht, hebben hier geen invloed op. Politici evenmin. Tenzij je als politicus de ambitie hebt om de maatschappij radicaal te hervormen en een staatsgeleide economie nastreeft.

‘De kostprijs, dáár hebben politici invloed op’

Maar dan de kostprijs. Hier hebben politici wel degelijk invloed op. Elke wet, hoe goedbedoeld ook, legt een onderneming beperkingen op. Denk aan het strikte mest- en milieubeleid, de wet dieraantallen, fijnstofbeleid, ruimtelijk ordeningsbeleid, enzovoort. Hierdoor stijgt de kostprijs. Of daalt het productievolume. En niet zelden treden beide verschijnselen tegelijkertijd op. Politici die moord en brand schreeuwen dat het toch een schande is dat boeren en tuinders de kostprijs niet vergoed krijgen, zouden de hand in eigen boezem moeten steken en beseffen dat zij hier vooral de oorzaak van zijn.

Politici die moord en brand schreeuwen dat het toch een schande is dat boeren en tuinders de kostprijs niet vergoed krijgen, zouden de hand in eigen boezem moeten steken en beseffen dat zij hier vooral de oorzaak van zijn.

‘Politiek zou voelbare lastenverlichting voor boer moeten doorvoeren’

Niet de supermarktbranche maar de politiek is verantwoordelijk voor de verslechterde concurrentiepositie en lage marges voor boeren en tuinders. Het zou politici sieren als zij significante en in de portemonnee voelbare lastenverlichting voor de land- en tuinbouwsectoren zou doorvoeren in de volgende kabinetsformatie. Politici kunnen boeren helpen met lastenverlichting en vermindering van kostprijsverhogende wet- en regelgeving. De komende maanden zal uitwijzen of het realisme in de politiek terugkeert en politici niet terugvallen in hun grondhouding en aloude reflex van wet op wet en regel op regel stapelen. Met kostprijsstijging en verslechtering van de concurrentiepositie tot gevolg.

Compensatie voor bovenwettelijke eisen

Afnemers kunnen bovenwettelijke eisen stellen aan de productie. Voor deze extra, kostprijsverhogende eisen worden producenten gecompenseerd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de bovenwettelijke dierwelzijnseisen die supermarkten stellen voor de huismerkproducten zoals het Beter Leven Kenmerk. Maar ook hier geldt dat de basis de Europese prijs voor vlees, melk, eieren, enzovoort, is. En deze komt tot stand op basis van vraag en aanbod. Hoog aanbod, lage prijs. Laag aanbod, hoge prijs. Leuker wordt het niet op agrarische markten.

Marc Jansen, directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel; de koepelorganisatie van de supermarkt- en foodservicebranche.

Beheer
WP Admin