<em>Foto: EPA</em> AlgemeenOpinie

‘Hoe veerkrachtig is de Nederlandse landbouw?’

De Nederlandse landbouw is ‘resilient’, maar ?heeft vooral een goed verhaal nodig.

Resilience is een Engels woord dat u wellicht niet kent. Het betekent zoveel als veerkracht, en aanpassingsvermogen. Het is een term die oorspronkelijk uit de ecologie komt. Daar ging het vooral om de vraag of een ecosysteem zich na een klap kan herstellen. Later is de term verzeild geraakt in de sociologie en de geografie. Mensen zijn, anders dan planten, lerende wezens. Vandaar dat aanpassingsvermogen dan wel een mooie vertaling is. We kunnen ons ergens op voorbereiden en we passen ons gedrag aan. Hoe beter we dat kunnen, hoe meer resilient we zijn.

Resilience uiteengerafeld in drie delen

Het is een mooie term, maar ook een beetje vaag. Allerlei wetenschappers proberen de term nader in te vullen. Vaak wordt het dan uiteengerafeld in drie delen: economische, sociale en omgevings-resilience. De geleerden die er verstand van hebben gaan er vanuit dat een systeem of een gemeenschap pas echt resilient is als alle drie de delen op orde zijn.

Een gemeenschap, een dorp, een systeem, moet dan economisch tegen een stootje kunnen. Ook moeten de mensen die er deel van uitmaken goed met elkaar en anderen overweg kunnen; ze moeten elkaar niet bij het minste of geringste de kop inslaan. En er moet een stevige relatie met de omgeving zijn. Als je je omgeving naar de filistijnen helpt, dan gaat het ook niet goed.

Veerkrachtigheid van de landbouw

Ik zat de afgelopen dagen te lezen in een boek hierover van een ­Engelse collega van mij, Geoff Wilson. Al lezend vroeg ik me af hoe resilient onze Nederlandse landbouw eigenlijk is. Wilson geeft in zijn boek aan dat verregaande specialisatie een systeem kwetsbaar maakt. Nu zijn Nederlandse landbouwbedrijven vaak erg gespecialiseerd, maar met de sector als geheel valt het wel mee. Ook financieel-economisch kan de sector wel wat hebben.

In de relatie met mensen buiten de sector is het allemaal wat minder gunstig. De landbouw heeft moeite zijn verhaal over te brengen naar het grote publiek. Aan de andere kant hebben heel veel mensen juist ook wel grote waardering voor de landbouw en de producten die hij maakt.

Twee duidelijke aandachtspunten

Het lastigst lijkt de factor ‘omgeving’ te zijn. Op sommige punten is de zaak redelijk op orde, bijvoorbeeld waar het gaat om het middelengebruik. Zelfs bij mest gaat het de goede kant op. Op andere punten is nog een ­wereld te winnen, zoals bij de ecologische gevolgen van de landbouw en het voortbestaan van de weidevogel, bijvoorbeeld.

Om resilient te zijn, moeten alle drie de elementen op orde zijn. Zo bezien is duidelijk waar de sector op moet inzetten als hij veerkrachtig en aanpassend wil zijn. Twee punten springen er dan uit: de invloed van de landbouw op de biodiversiteit en het verhaal van de landbouw. Aan dat laatste kan de hele sector meewerken.

Beheer
WP Admin