Van Dam kan niet kiezen bij onverdoofde slacht

Dierenwelzijn of vrijheid van godsdienst? Voor die vraag staat staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken. Deze week kwam hij met een oplossing, zonder een keuze te maken.

Het wetsvoorstel van Marianne Thieme over een verbod op onverdoofde rituele slacht, deed in 2011 in de Haagse politiek veel stof opwaaien. In de Tweede Kamer werd gedebatteerd tot het ochtend was. Maar wel met succes voor Thieme: de Tweede Kamer stemde in met haar voorstel om onverdoofde rituele slacht te verbieden.

Haar wetsvoorstel strandde vervolgens in de Eerste Kamer, mede doordat toenmalig staatssecretaris Henk Bleker met een tussenoplossing kwam; hij stelde een convenant voor, waarin de betrokken partijen gezamenlijk aan een oplossing zouden werken om het dierenwelzijn bij rituele slachten te verbeteren.

Convenant komt moeizaam van de grond

Inmiddels zijn we vier jaar verder. Het convenant komt moeizaam van de grond. De Wetenschappelijke Adviescommissie constateert zelfs dat het convenant niet haalbaar is met met de huidige uitvoeringspraktijk. Het bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering (BuRO) van de NVWA, oordeelde recent dat onverdoofde slacht – en dan met name van runderen – moet worden verboden. De onverdoofde slacht levert te veel stress en pijn op bij de dieren.

Ook Van Dam vindt het lijden van de dieren bij onverdoofde slacht onaanvaardbaar. Als PvdA-Kamerlid was hij in 2011 woordvoerder in het dossier. Hij was toen voorstander van een verbod, al was het voor hem naar eigen zeggen een van de moeilijkste onderwerpen waar hij als Kamerlid mee te maken heeft gehad. Godsdienstvrijheid vindt Van Dam een groot goed, maar je hebt ook met algemene normen te maken, is zijn optiek.

Hoe realistisch is tussenoplossing?

Nu matigt Van Dam zijn visie, door met een tussenoplossing te komen. Vraag is wel hoe realistisch deze is. De slacht alleen toestaan voor de behoefte aan kosjer en halal vlees voor mensen in Nederland. Opmerkelijk voor een land waar export zo belangrijk is.

Daarnaast mag er geen vlees van onverdoofd geslachte dieren in de reguliere vleesketen komen. Een lastige opgave bij het zo efficiënt mogelijk gebruiken van alle delen van een geslacht dier.

Hoewel Van Dam zelf dus voorstander is van een verbod en hij notabene van zijn NVWA het advies krijgt om een verbod door te voeren, doet hij het niet. De reden die Van Dam aandraagt: “Het verbod is afgewezen door de Eerste Kamer en dus kan ik niets anders dan met aanvullende maatregelen op het huidige beleid komen.”

Het argument van Van Dam is zeker niet waterdicht. De samenstelling van de Eerste Kamer is in de tussentijd veranderd. Dit is geen garantie dat er nu wel steun is voor een verbod, maar een-op-een overnemen dat de Eerste Kamer nog steeds niet voor een verbod is, is erg kort door de bocht. Van Dam speelt het handig. De verkiezingstijd komt eraan. Begin 2017 worden er weer Tweede Kamerverkiezingen gehouden. PvdA heeft een vrij grote Islamitische achterban, die de partij zeker niet wil verliezen. Met de tussenoplossing tilt Van Dam het gevoelige dossier in ieder geval over de verkiezingen heen.