‘Natuur- en landbouwinclusief goede match’

Landbouw en natuur profiteren, als natuurinclusieve landbouw en landbouwinclusieve natuur elkaar zo dicht mogelijk benaderen. Dat stellen René van Druenen en Esther Schippers.

In zijn brief van 21 november over de voortgang bij de ‘Voedselagenda voor veilig, gezond en duurzaam voedsel’ stelt staatssecretaris Van Dam dat het nodig is om de komende jaren forse impulsen te geven aan de uitvoering ervan. Via ‘een landbouw- en levensmiddelensector die is gebaseerd op duurzame grondstoffen en een gezonde bodem, rekening houdt met biodiversiteit en klimaatbestendig is’.

Twee oplossingsrichtingen om onze voedselproductie toekomstbestendig te maken, springen eruit. De ene vindt zijn oorsprong in de landbouw en beweegt richting natuur: natuurinclusieve landbouw. De andere vindt zijn oorsprong in de natuur en beweegt richting landbouw: landbouwinclusieve natuur (waaronder voedselbossen).

Vergroten van biodiversiteit

De agrarische sector kan in beide oplossingsrichtingen een cruciale rol spelen. In het artikel Agriculture and biodiversity: a better balance benefits both geven Erisman en anderen een voorzet voor natuurinclusieve landbouw, waarbij de nadruk ligt op het vergroten van de biodiversiteit, beginnend bij de bodem. Zij baseren zich daarbij onder andere op organische landbouw, permacultuur, agrobosbouw en agro-ecologie. Bewezen systemen die op korte termijn weliswaar niet dezelfde productieniveaus halen als gangbare landbouwsystemen (20 tot 30% minder), maar die op langere termijn veel veerkrachtiger zijn dan de huidige systemen.

Intensivering van landbouw

Zo’n 70% van ons land bestaat uit agrarisch cultuurlandschap en is daarmee de grootste habitat voor planten en dieren. Het verlies aan biodiversiteit de afgelopen decennia is vooral veroorzaakt door de intensivering van de landbouw (maximalisatie productie). Dat heeft volgens Erisman weer geleid tot verdere specialisatie.

Van Dam onderkent dat: “De efficiëntie van de landbouw heeft ertoe geleid dat we 85% van onze biodiversiteit kwijt zijn. Op die weg moeten we niet voortgaan. Maar het verlies aan biodiversiteit is niet slechts een probleem: het biedt ook een kans op het moment dat je daarin voorop kunt lopen en kunt laten zien dat je in ons land op een heel efficiënte manier voedsel kunt produceren die in balans is met de natuur, het klimaat en het energiegebruik.”

Green deals

Ons land blijft kiezen voor groene groei: economische groei die rekening houdt met onze leefomgeving en duurzame ontwikkeling. Met zogenoemde green deals wil de overheid de overgang naar een duurzame economie versnellen, om zo initiatieven van (agrarische) bedrijven, groepen burgers, overheids- en kennisinstellingen een flinke duw in de rug te geven. Bijvoorbeeld als het gaat om thema’s als voedsel en biodiversiteit. Thema’s die prima passen bij een green deal-landbouwinclusieve natuur.

De agrarische sector kan ook een belangrijke rol spelen bij die green deal, bestaande uit een zo breed mogelijk samengesteld samenwerkingsverband, met als doel het opstellen van een ‘Actieplan landbouwinclusieve natuur’ en het daarbij horende plan van aanpak (inclusief dat van het ‘Actieplan Bos en Hout’? PDF, 2,66 MB).

Elkaar aanvullen

Natuurinclusieve landbouw en landbouwinclusieve natuur kunnen elkaar prima aanvullen. Samen optrekkend, naast (en niet tegenover) elkaar. Hoe dichter die twee elkaar kunnen benaderen, hoe beter dat is voor (de toekomst van) zowel de landbouw, als de natuur in ons land. En daarmee ook voor ons milieu en de milieudoelen die we ons hebben gesteld.

Mede geschreven door René van Druenen, initiatiefnemer van de Coöperatieve Vereniging Voedselbossen Limburg in oprichting.