‘Maak nu eens langetermijnbeleid voor alle sectoren!’

Benut de kracht van de agrarische sector: kringlopen en samenwerken. Dan kan veel beleid overboord.

Plotseling werd het wetsvoorstel fosfaatrechten op 13 oktober uitgesteld. Ongeloof en onzekerheid waren het gevolg. En vervolgens stilte … Iedereen kon alleen maar afwachten en doormelken, en soms zelfs koeien kopen die dan nu mogelijk met slachtpremie kunnen worden verkocht. Na enige tijd is er dan toch beweging, en nu ligt er een fosfaatreductieplan voor 2017. Het voordeel is dat er duidelijkheid komt. Maar dit plan roept te veel vragen op. Niet-groeiers en bedrijven met mestruimte mogen toch niet de dupe worden van groeiers? Maar daarnaast is er beleid nodig voor de langere termijn. Niet alleen voor de melkveehouderij, maar voor de hele sector, veehouderij én akkerbouw.

‘De wereld op zijn kop’

Het mestbeleid is de afgelopen jaren steeds strikter geworden met veel regels. Mest wordt behandeld alsof het afval en gif is, maar het is de noodzakelijke voedingsstof voor bodem en gewassen. Het is de wereld op zijn kop. Uit onderzoek blijkt dat het organischestofgehalte in de bodem daalt, terwijl juist een kleine stijging heel veel helpt in het tegengaan van broeikasgassen. Een manier om organische stof vast te houden is organische mest gebruiken in plaats van kunstmest.

Natuurlijk moet er niet te veel mest worden uitgereden, en daarvoor zijn regels nodig. Dat is duidelijk. Maar de doelen van het mestbeleid moeten niet puur zijn gericht op N en P, maar oog hebben voor een goede landbouwpraktijk in veehouderij én akkerbouw. Dat betekent:

1. Goede kwaliteit van het grondwater. Dat is veelal al realiteit, en wordt alleen maar beter bij goed integraal bodembeheer;
2. Bemestingsnormen voor alle gewassen, die rekening houden met de opbrengst. Bij hogere opbrengsten horen hogere bemestingsnormen. Dit zou beleid worden, maar lijkt nu weer op de lange baan geschoven.
3. Mest aanwenden op tijden dat dit zinvol is voor bodem en gewas. De natuur laat zich niet sturen door datums in de tabellen van het ministerie. De periodes van uitrijden zijn zo strikt, dat organische mest te vaak niet benut kan worden, en er dan weer kunstmest nodig is.
4. (Bewerkte) organische mest bóven kunstmest, dat is beter voor bodem en klimaat.

Hier horen regels bij, maar dan praktijkgerichte, begrijpelijke regels. Echte monsters op een groep representatieve bedrijven, van waterkwaliteit en bodem, echte opbrengstcijfers, en niet allerlei modelberekeningen op grond van aannames en schattingen.

Los van alles is er nu te veel mest. Bewerken en exporteren kan helpen, maar is slechts een deeloplossing. De kracht van de agrarische sector zijn kringlopen en samenwerken. Vroeger gebeurde dat vanzelf op het gemengde bedrijf, nu kan dat door samenwerkingsverbanden tussen akkerbouwers en veehouders. Het product van de één is de grondstof voor de ander, dat is circulaire economie. Dan kan derogatie met alle regels en bureaucratie overboord en staat ondernemerschap (weer) voorop. Van Dam, LTO, zuivelorganisaties: aan de slag!