Het aantal megastallen neemt toe. Volgens het CBS zijn dat er nu 355. Foto: Mark Pasveer AlgemeenOpinie

‘Overheid en marktpartijen jagen koeien de stal in’

Weidegang en megastallen gaan niet samen. Het is hoog tijd dat marktpartijen en overheid ervoor zorgen dat koeien de wei in gaan. Want koeien horen in de wei, stelt Milieudefensie.

Groei van de melkveehouderij gaat gepaard met verdergaande schaalvergroting. Cijfers tonen aan dat weidegang en schaalvergroting, die zich uit in megastallen, niet samengaan. Het beleid van zowel marktpartijen zoals supermarkten en zuivelbedrijven als de overheid jaagt de koe de stal in, en dat is veel meer dan een verlies van een landschappelijk mooi plaatje.

Weidegang goed voor veel dingen

We moeten het tij keren. Koeien horen in de wei. Hierbij gaat het niet alleen om de gezondheid en levensduur van koeien, of het karakteristieke landschap met de koe in de wei dat we als maatschappij zo koesteren. Weidegang is ook goed voor weidevogels, biodiversiteit en bij weidegang is de uitstoot van ammoniak lager. Weidegang levert bovendien de kortste voer-mest-kringloop op, met het minste gebruik van fossiele energie. De achteruitgang van weidegang markeert het verlies van een grondgebonden melkveehouderij.

Twee weken geleden publiceerde het CBS nieuwe cijfers over koeien in de wei. In 2014 liep 69% van de melkkoeien in de wei, iets minder dan het jaar ervoor. Bij kleinschalige bedrijven met minder dan veertig melkkoeien kiest 94 procent voor weidegang. Bij de grotere bedrijven met 160 melkkoeien of meer is dit 49%. Het aantal megastallen neemt toe. Volgens het CBS zijn dat er nu 355. Het onderzoeksbureau Alterra, onderdeel van Wageningen UR, concludeerde in 2014 dat groei van de melkveehouderij gepaard gaat met minder bedrijven en meer megastallen.

Weidegang is ook goed voor weidevogels, biodiversiteit en de ammoniakuitstoot. Foto: Jan Willem Schouten

Weidegang is ook goed voor weidevogels, biodiversiteit en de ammoniakuitstoot. Foto: Jan Willem Schouten

De inkt van de ene wet was nog niet droog of een volgende wet was alweer nodig omdat de melkveehouderij milieugrenzen overschrijdt. De politiek laat toe dat de groei van de melkveehouderij meer kapot maakt dan ons lief is; de koeien verdwijnen de stal in en de vogels verdwijnen uit de weiden, veel boeren gaan failliet of staan op het punt van omvallen. Het is hoog tijd dat de politiek kiest voor een grondgebonden veehouderij. Dit lost veel problemen in één klap op.

Markt ook aan zet

Met alleen grondgebondenheid komen we er niet. Het convenant weidegang, waarin marktpartijen zoals supermarkten en zuivelbedrijven afspraken maakten om de koe in de wei te houden, verliest haar geloofwaardigheid. Milieudefensie stelt daarom een ultimatum: het wil dat uiterlijk 1 juli 2016 ten minste 125 melkveebedrijven waar de koeien nu permanent op stal staan, de koeien laten weiden, en dat alle boeren die koeien in de wei laten ten minste 1 cent per liter extra van de zuivelbedrijven krijgen. Uit recent onderzoek van TNS-NIPO blijkt dat zeven op de tien consumenten meer wil betalen voor weidemelk.

Daarnaast moeten de supermarkten meer kaas en andere zuivel gemaakt van louter weidemelk in de schappen leggen. Zuivelbedrijven moeten alle boeren dezelfde prijs voor hun melk geven, ongeacht de grootte van hun bedrijf. Grote bedrijven ontvangen nu een hogere prijs van de zuivelbedrijven voor hun melk dan kleine bedrijven. Deze zogeheten kwantumtoeslag stimuleert schaalvergroting en moet worden afgeschaft.

Kantelmoment

De melkveehouderij draait de vernieling in. Staatssecretaris Martijn van Dam moet daadkracht en visie tonen. Supermarkten, om te beginnen convenantpartijen Jumbo en AH, en zuivelbedrijven moeten kiezen voor de koe in de wei en daar hun beleid op aanpassen.

Jacomijn Pluimers is campagneleider voedsel bij Milieudefensie.

Beheer
WP Admin