Rundveemest drukt varkensmest uit de markt

Er is een wedloop gaande tussen de groeiende koeienstapel en de wat kwijnende varkenssector. Mestverwerking is het enige goede antwoord.

‘Varkenshouders krijgen klappen’, zo lees ik in een krant. Het gaat over de druk op varkensprijzen. Over Tönnies en over Vion. Zeker, de prijzen zijn niet best, maar de echte klap voor de varkenshouder komt volgens mij uit een heel andere hoek, namelijk uit de mesthoek.

In het najaar van 2013 waarschuwde ik op deze plek een paar keer ernstig voor de wedloop tussen de groeiende koeienstapel en de wat kwijnende varkenssector. Mijn conclusie was dat de varkens het zouden verliezen van de koeien. De staatssecretaris dacht toen nog dat het met de groei van het aantal melkkoeien wel mee zou vallen, en ze had ook nog mestverwerking achter de hand. Inmiddels weten we beter. De melkveestapel groeit als kool en Dijksma heeft zelf de weg van de verwerking van rundveemest grotendeels geblokkeerd met de eis van gedeeltelijke grondgebondenheid. Er ontstaat dan ook volop opwaartse druk in de mestmarkt.

Elke hectare grond die bij melkveehouderij wordt gevoegd, is verloren voor de varkenshouderij

Het gevolg is dat het in mijn omgeving minder naar varkensmest ruikt en meer naar koeienmest. Dat is voor mij als burger een verbetering, maar het geeft meteen aan dat de afzet van varkensmest onder druk staat. De slag om de plaatsingsruimte voor mest is ook af te lezen uit de exploderende grondprijzen. Natuurlijk, die stijging heeft in de eerste plaats te maken met eisen rond grondgebondenheid en angst voor koeienrechten, maar er zijn grote consequenties voor varkens en kippen. Want elke hectare die bij de melkveehouderij wordt gevoegd, is verloren voor de varkenshouderij. Waar vroeger varkensboeren uit het Zuiden nog wel eens grond kochten in het Noorden, is daar nu geen kijk meer op. Prijzen van € 50.000 of zelfs € 80.000 per hectare kunnen zij echt niet betalen.

Afzetkosten voor mest lopen snel op

Dit alles heeft gevolgen. Het eerste is dat de afzetkosten voor mest snel oplopen. En dan niet alleen bij uitrijden, maar ook bij verwerking, want dat is grotendeels dezelfde markt. Gevolg ervan is dat het rendement van de intensieve veehouderij, de varkenshouderij voorop, verder onder druk komt. Overigens, ook dat van de melkveehouderij, want de huidige hectareprijzen melk je er maar zo niet weer uit.

Heeft varkenshouder voldoende middelen om toegang tot verwerkingscapaciteit te krijgen?

Anders dan de uitbreidende melkveehouderij kan de intensieve veehouderij wel onbelemmerd gebruikmaken van mestverwerking. Voor die sectoren ligt daar dan ook de enige uitweg. Verwerkingscapaciteit bijzetten en contracteren, veel anders zit er niet op. Dat kost geld. Maar het alternatief, concurreren bij uitrijden, is nog minder aantrekkelijk. De echte vraag voor de varkenshouder is dus of hij voldoende middelen heeft om toegang tot verwerkingscapaciteit te krijgen. En dat wordt uiteindelijk toch bepaald door de varkensprijs. Dus eigenlijk hebben de krantenkoppen toch gelijk.