Duurzame kringlopen?

Het is nog niet zo eenvoudig om te bepalen wat nou eigenlijk duurzaam is.

Soms denken we te weten dat het ene duurzamer is dan het andere, maar ook dat is nog de vraag. Vorige week werd bijvoorbeeld bekend dat hybride auto’s net zoveel CO2 uitstoten als gewone auto’s als je de fabricage van de accu’s meerekent. Dat wist ik niet, dus dat is weer een teleurstelling. Misschien is het nog wel het meest duurzaam dat je gewoon in een hele oude auto blijft rijden, want fabricage en sloop zijn ook slecht voor het milieu.

Ook de kringloopgedachte is nog niet zo gemakkelijk te begrijpen. Wat is er bijvoorbeeld duurzaam aan een kringloopwinkel, waar ze oude troep verkopen? Toch wint die kringloopgedachte steeds meer terrein, ook in de landbouw. In de Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij kun je bijvoorbeeld punten verdienen met kringlopen: waar haal je je voer vandaan en waar breng je de mest heen? Hoe dichterbij hoe beter.

In de Gelderse omgevingsverordening wordt gestreefd naar grondgebondenheid. Een veehouder die minimaal 50 procent van zijn voer op eigen grond teelt, binnen een afstand van 10 kilometer, is grondgebonden. Zelf haal ik bij voorkeur eten bij producenten uit de buurt, vooral als dat lekker is, maar of dat nou zo milieuvriendelijk is? Je moet er wel veel voor omrijden en een tochtje naar de supermarkt levert misschien minder uitstoot op.

Voor een kringloop is ook van belang op welke schaal je kijkt: lokaal, regionaal, landelijk, internationaal, wereld. Neem je de grootste schaal, dan heb je per definitie een kringloop. Maar dat zal de bedoeling niet zijn. In mijn tuin heb ik ook een kringloop. Er zitten veel engerlingen, die trekken mollen aan, deze werpen molshopen op, daar strooi ik graan op en de kippen maken de molshopen weer vlak. Een mooie natuurlijke kringloop. Maar het resultaat bevredigt toch niet helemaal. Het gazon ziet er uit als een maanlandschap. Moet ik dan toch maar gif gebruiken, mollenvallen zetten en de kippen ander voer geven? Wat is duurzamer, wat is kringloper? Van een ding ben ik wel overtuigd: een echte kringloop zal pas ontstaan als het ook economisch rendabel is. Dat geldt ook voor duurzaamheid.