Het waterschap

Ter gelegenheid van de verkiezingen voor het bestuur van de waterschappen komt de discussie over nut en noodzaak van deze instellingen weer op.

Waterschappen benadrukken nog maar weer eens hoe belangrijk zij zijn. Natuurlijk: water is belangrijk. Maar het is natuurlijk ook weer niet zo dat heel Nederland onder water loopt als ik niet ga stemmen. Die suggestie wordt wel gewekt in de campagnes. Ook is het niet zo, dat de kiezers de samenstelling van het algemeen bestuur bepalen. Een aantal leden daarvan wordt immers niet gekozen, die worden aangewezen door belangenorganisaties, zoals die van de boeren. De baas van een waterschap wordt benoemd door Willem-Alexander.

Democratisch? Ja, voor de helft. Men hoeft dus ook niet zo te mopperen dat de opkomst bij verkiezingen altijd zo laag is. De vraag blijft: hebben de waterschappen, als functionele openbare lichamen, nog bestaansrecht? Aan de ene kant wordt altijd gesteld dat water een essentiële levensvoorwaarde is, waar een afweging tegen andere belangen niet bij te pas komt. Dat moet je dus in een apart orgaan onderbrengen. Bovendien claimen de waterschappen dat zij hun werk goed doen. Maar een belangenafweging moet toch altijd plaatsvinden en ook waterschappen laten wel eens steken vallen.

Ik denk niet dat provincies of het rijk waterschapstaken beter kunnen uitvoeren dan de waterschappen zelf. Maar het hoeft ook niet per se slechter uit te pakken. Trouwens: provincies hebben toch al veel te zeggen over de waterschappen. Voor andere belangrijke overheidstaken zijn er ook geen aparte openbare lichamen. Sterker nog: de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie is eigenlijk zonder slag of stoot opgeheven.

De waterschappen kunnen wat mij betreft ook wel verdwijnen. Dat is wel jammer voor al die bestuurders die dan weer enkele honderden euro’s per maand mislopen. Ook is het jammer van de geschiedenis: waterschappen bestaan immers al sinds de vroege middelleeuwen. Maar ja, dat waren wel heel andere waterschappen, veel kleiner en democratischer. En destijds waren er eenvoudigweg nog geen gemeenten en provincies en ook de Staat der Nederlanden bestond nog niet in 1200. De bestuursdichtheid in Nederland kan best wat minder. Eerst de waterschappen opdoeken en dan praten we verder over nut en noodzaak van de provincies. Waren daar ook geen verkiezingen voor?