Muizenissen

De Friese muizenplaag vergt een geïntegreerde aanpak, waarbij voorlichting aan boeren van cruciaal belang is.

In Friesland wordt het grasland zwaar aangetast door hordes veldmuizen. Inmiddels schijnt al 50.000 hectare te zijn beschadigd. De schade loopt in de miljoenen en wordt vooreerst door de boeren gedragen, want de overheid is nog niet van plan met een schaderegeling te komen. Nog niet, want over een paar weken zijn er verkiezingen, en in de campagne levert een paar miljoen strooigeld al snel aandacht en dus stemmen op. Het muizengebeuren beperkt zich vooreerst tot Friesland, op mijn landje in Drenthe is geen muis te bekennen.

Het is onduidelijk waar de knagers vandaan komen. Er zijn vage verdenkingen in de richting van natte natuurgebieden, maar er is geen spoor van bewijs. Het lijkt bijna op de oud-testamentische plagen van Egypte, hoewel ik nog geen prediker heb gehoord die de plaag heeft opgeëist. Overigens, als het zo’n plaag is, staat Friesland nog zes plagen te wachten. Inmiddels wordt voorzichtig onderzoek gedaan naar hoe je weer van de beestjes afkomt. Je zou denken dat we van de veldmuis (Microtus arvalis) alles weten, maar dat is dus niet zo. Soms denk ik wel eens dat we het minst weten van gewone soorten en het meest van bijzondere en bedreigde soorten.

Het wordt dus hoog tijd om de muizenkennis op peil te brengen. Gelukkig hoeven we niet bij nul te beginnen. Een paar maanden terug promoveerde de Australiër Warren Hunt in Groningen op een proefschrift over een knaagdierenplaag. Rond 2000 was er in de deelstaat Queensland in Australië een enorme plaag van grondratten in suikerriet. Boeren gingen de beesten met vallen en vergif te lijf, zonder succes. Los daarvan, grootschalig gebruik van rattengif heeft zo zijn nadelen voor de rest van de dieren- en mensenwereld. De overheid ging toen samen met verwerkende bedrijven een geïntegreerd bestrijdingssysteem ontwikkelen. Daarbij werden allerlei middelen ingezet, maar werd vooral geprobeerd met hygiënemaatregelen, gebiedsmaatregelen en teeltmaatregelen de voedingsbodem voor de ratten weg te nemen. Daarbij speelde de voorlichting aan de boeren een cruciale rol. En met succes, na een paar jaar was de overlast door ratten verdwenen.

Het advies voor de bestrijding van de knagers in Friesland zal uiteindelijk niet anders zijn dan dat in Australië. Een geïntegreerde aanpak, waarbij de bron wordt aangepakt, de voedingsbodem onaantrekkelijk wordt gemaakt, samen met directe bestrijding in grote, aaneengesloten gebieden. Voor het concreet invullen van deze aanpak is nog veel kennis nodig, die we al eerder hadden kunnen vergaren. Ik stel voor dat we nu al zwanen, muggen, trekvogels, jacobskruiskruid, bereklauw en wolven op de onderzoeksagenda zetten.