Liever op de trekker dan naar bingo

De landbouw vergrijst gestaag door. Vergrijzing heeft een muf imago maar dat is volgens mij niet terecht.

De landbouw is geen groene sector maar een grijze. Nieuwe cijfers van het CBS laten zien dat het aantal bedrijfshoofden dat 65 jaar of ouder is, toeneemt. Kortom: de landbouw vergrijst. Het is zelfs de op één na meest vergrijsde ­sector in Nederland. Alleen de categorie ‘waterwinning en afvalbeheer’ is nog grijzer.

Opvolger nog niet officieel eigenaar

Al jaren is de agrarische vergrijzing aan de gang. Daar zijn meerdere oorzaken voor. Zo zijn vaak langdurige samenwerkingsconstructies nodig voordat je als ­opvolger genoeg kapitaal vergaard hebt om het bedrijf over te kunnen nemen. Tot die tijd staat het op naam van de ouder(s). Zij zijn op papier nog bedrijfshoofd, ook al is dat in de praktijk soms al niet meer zo.

Liever een baan buiten het bedrijf

Een andere oorzaak is een afnemend animo onder opvolgers. Jongelui zien hun ouders buffelen en kiezen vervolgens voor een baan buiten het bedrijf. Een baan met een gegarandeerd inkomen, normale werktijden en met meer vakantiedagen.

Dat is voor de ouders meestal geen reden de boel te sluiten. Ze boeren door, ook als ze de pensioengerechtigde leeftijd al zijn gepasseerd. Stoppen is immers niet per se financieel aantrekkelijk, de fiscus bemoeit zich er bijvoorbeeld mee.

Vrijheid in het boerenleven

Los van de financiën, wíllen veel boeren ook helemaal niet stoppen. Eindelijk uitslapen, stapels boeken lezen en mooie reizen maken, ze moeten er niet aan denken. Wat moet je aan de Côte d’Azur als je thuis alle ruimte hebt? Vrijheid? Die hadden ze al. Dat was nou juist het mooie aan het boerzijn, daarvoor hoeven ze niet met pensioen. Luieren aan een zonnig strand? Liever blijven ze bezig met de verzorging van gewassen en levende have. En als het te druk wordt, nemen ze geleidelijk aan wat gas terug en houden het zo nog een hele tijd vol.

Geen bedrijfshoofd, wel doorwerken

Meerdere redenen dus waarom het percentage oudere bedrijfshoofden ­gestaag blijft toenemen. Zelf denk ik dat het aandeel 65-plusboeren veel groter is dan die 22% van het CBS. Dat zit hem in de term ‘bedrijfshoofd’. Ook boeren die op papier geen bedrijfshoofd meer zijn, blijven veelal doorwerken. Om nuttig te zijn (en dat zijn ze) en omdat hun werk tevens hun hobby is. Waarom zou je naar de bingo gaan als je ook op de trekker kunt zitten om gras te maaien?

Respect voor oudere boer

De term vergrijzing heeft een negatieve klank die naar mijn idee niet ­altijd terecht is. Dat het door allerlei regelgeving voor opvolgers zo moeilijk is om over te nemen, dat is beroerd. En dat stoppen soms niet kan, omdat er niemand is die je bedrijf wil kopen, is eveneens geen pretje. Dat veel oudere boeren liever vrijwillig doorwerken dan achter de ­geraniums gaan zitten, dat verdient alleen maar respect. Ongemerkt verzetten ze nog heel wat werk. Wat moet de sector zonder hen?