Bloemrijk grasland

Perfecte graslanden zijn misschien wel duurzaam, maar worden niet gewaardeerd.

We zijn op de fiets op weg naar Zwitserland, langs de Rijn. Veel steden en dorpen, en toch ook heel wat landbouw, van suikerbieten tot wijngaarden voor rijn- en moezelwijn. En grasland, van doorgaans zeer matige kwaliteit. Veel verschillende grassen, rare en verkleurde plekken en onkruid. Niets vergeleken met Nederlands grasland. Daarin staat Engels raaigras, misschien gemengd met een tweede ras, en dat is het. Geen onkruidje of lage plek te bekennen.

Mijn leermeester, professor Van Hees, grootgrondbezitter en half boer, vond goed onderhouden grasland of akkers een stuk mooier dan natuur. Het was in de tijd dat het Drentse Aa-gebied bescherming kreeg, dat geen ruilverkaveling plaatsvond, en dat de eerste natuurontwikkeling ontstond. Van Hees vond het maar niets. Ik keek daar toen, en nog steeds, wat anders tegenaan. Natuur is nu het hart van het Drentse toeristische product en de Drentse woonkwaliteit. Als een groot gedeelte van de bevolking geniet van natuur, kleurige akkers en kleinschalige verkaveling, dan valt er geld mee te verdienen. Dan is volmaakt grasland misschien helemaal niet zo volmaakt. Toch bekijk ik de Duitse graslanden met lichte afkeer. Twee gedachten in één lichaam.

Pas verzeilde ik in een discussie over duurzaamheid van de huidige landbouw. Duurzaamheid is voor mij een situatie die stabiel is, waarbij bodem, dier en mens niet uitgeput worden. De Duitse graslanden bevatten ontegenzeggelijk meer biodiversiteit dan de Nederlandse. Zijn ze daarmee duurzamer? Is de boer van dat landje in staat over tien jaar nog hetzelfde te hebben, of is het dan nog meer veronkruid, of heeft hij er de brui aan gegeven en ligt zijn land braak? Feitelijk is dat geen duurzamere situatie. Goed beheerde monoculturen zijn wat dat betreft misschien wel duurzamer, want er is een goede kans dat die er over tien jaar nog precies zo uitzien als vandaag.

Feit blijft dat er niet zo veel malloten zijn, zoals ik, die goedbeheerde landbouwgrond mooier vinden dan onkruidland. Uit onderzoek is bekend dat boeren en aanverwante lieden op den duur voorkeur hebben voor egale en geordende landschappen, ook als ze in Afrika rondkijken of in een andere omgeving die ze niet kennen. Waarschijnlijk ben ik al zo lang met de landbouw in de weer, dat het mij net zo gaat. Dat ik beheer en orde in het landschap prefereer.

Omdat de meeste mensen geen boer of aanverwant zijn, is er een grote meerderheid die liever naar onkruidlandjes en kleinschalige akkertjes kijkt, en daar geld aan uitgeeft. Zoals gezegd, de volmaakte akker is dan misschien toch niet zo volmaakt. Houd er maar rekening mee bij het inrichten van uw ecologische zone.