Feiten

Volgens Aalt Dijkhuizen – tegenwoordig voorman van de Topsector Agro en Food – moet er een groep gezaghebbende deskundigen komen die feiten en emoties rond de voedselproductie ontwart. Dat zou leiden tot meer objectieve beslissingen over het voedselsysteem.

Ik heb daarover mijn twijfels. Deskundigen spreken elkaar regelmatig tegen. Zo zijn de geleerden het lang niet eens over het effect van speculatie op de voedselprijzen. Ook zijn deskundigen niet altijd objectief, bijvoorbeeld als ze in dienst zijn van het bedrijfsleven. Zo stelde de agrochemische industrie een paar jaar geleden dat het verband tussen bijensterfte en bepaalde chemische middelen vooral op emotie berustte. Inmiddels wordt daar toch wat anders over gedacht.

Soms worden inzichten als wetenschappelijke feiten gepresenteerd, terwijl ze niet meer zijn dan uitkomsten van berekeningen op basis van veronderstellingen. De nogal wisselende inzichten over de ammoniakemissies vormen daarvan een voorbeeld.

Op de site van Wageningen UR was onlangs te lezen dat volgens een Europees onderzoek de biodiversiteit op biologische bedrijven nauwelijks groter is dan op gangbare. Er zijn echter ook diverse rapporten waarin biologische bedrijven veel beter scoren. Wat is hier het echte feit?

Tegenover het ene feit staat vaak een ander. Zo is de ammoniakemissie in Nederland duidelijk sterker gedaald dan in andere EU-landen, maar per hectare is ze hier nog meer dan twee keer zo hoog als gemiddeld in de EU-15. Welk van deze twee feiten moet je bij het ammoniakbeleid het zwaarst laten wegen?

Een ander voorbeeld: globaal bekeken is het verbruik van vlees in de wereld (gemiddeld 40 tot 45 kilo per hoofd) ruim voldoende voor een gezonde voeding. Als je daarmee rekening houdt, kun je bij vraagstukken rond de wereldvoedselvoorziening tot andere conclusies komen dan wanneer je een alsmaar stijgend vleesverbruik als een vaststaand feit beschouwt.

Kortom: bij de besluitvorming over het voedselsysteem kan niet worden volstaan met het rangschikken van feiten. Je moet de feiten ook wegen en daarbij spelen waarden, normen, visies en emoties een rol.