Normen en waarden

De Verenigde Naties hebben 2014 uitgeroepen tot Jaar van het Gezinsbedrijf. Iedere vier weken geeft een vertegenwoordiger van NAJK zijn of haar visie op het belang van het gezinsbedrijf voor de Nederlandse agrarische sector. Deze keer is dat Ramon Klaassens, lid van het dagelijks bestuur van NAJK met de portefeuille bedrijfsovername.

Onlangs was ik namens NAJK bij een bijeenkomst van het project ‘Waarden van het Land’, waarbij Abel Slippens, oud topman van Sligro, gastspreker was. Sligro is van oudsher een familiebedrijf. Dat het in stand houden van een familiebedrijf niet eenvoudig is, werd al gauw duidelijk tijdens deze bijeenkomst. Het was zelfs maar de vraag hoeveel je er voor over hebt om een bedrijf een familiebedrijf te laten blijven. Voor Slippens was het geen vanzelfsprekendheid dat de eigen kinderen zijn rol over zouden nemen. De eerste overweging was de vraag of ze wel voldoende capabel waren om de positie over te nemen. Een harde zakelijke houding die leidt tot een bewuste keuze.

Deze vraag zorgt er voor dat de continuïteit van het bedrijf op de eerste plaats komt te staan. Dit zou in de landbouw ook zo moeten zijn. Gebeurt dit in de praktijk ook of is het belangrijker dat een zoon/dochter het bedrijf voortzet? Slippens vertelde dat uiteindelijk een neef van hem zijn functie in het bedrijf heeft overgenomen. Toch een voortzetting van een familiebedrijf dus, toeval? Slippens gaf aan van niet. Doordat het familie is, weet je dat bepaalde normen en waarden aanwezig zijn. Betekent dit dat de opvolger het net zo moet gaan doen als Slippens zelf? Absoluut niet, maar hiermee wordt wel voorkomen dat de identiteit van het bedrijf niet zomaar overboord gegooid wordt. Dit zou per slot van rekening de continuïteit van het bedrijf juist in gevaar brengen in plaats van versterken.

Hiermee komt het verhaal overeen met de vraagstukken rond bedrijfsovername in de landbouw. In de vier jaar dat ik portefeuillehouder bedrijfsovername bij NAJK ben, heb ik veel praktijkverhalen van ondernemers gehoord. Gelukkig vaak heel succesvol, maar helaas soms ook met een minder gelukkige uitkomst. Komt dit doordat mensen het overnameproces onderschatten? Dat denk ik niet. Het heeft in mijn ogen meer te maken met het op tijd beginnen en bespreekbaar maken van zaken. Peil op tijd of er onder uw kinderen interesse is om het bedrijf over te nemen. Durf hierbij dan ook direct de vraag te stellen of hij/zij in staat is om dit te doen. Door dit in een vroeg stadium te onderzoeken schept u duidelijkheid en geen valse verwachtingen bij uw kinderen. Is er geen interesse, durf dan op zoek te gaan naar iemand met de capaciteiten en de normen en waarden die u en uw bedrijf zoeken.

Die zoektocht zien we terug bij het initiatief Boer zoekt Boer. Ondernemers zonder opvolger komen online in contact met potentiële opvolgers. Dit zijn (vaak) geen familieleden, dus deze band van verbondenheid is niet aanwezig. Het gaat hierbij juist om het vinden van de juiste klik. De kennismaking met iemand met dezelfde normen en waarden dus. Dit betekent tegelijkertijd ook dat Boer zoekt Boer eraan bijdraagt dat er familiebedrijven zullen stoppen. Is dat een probleem? In mijn beleving totaal niet. Het initiatief zorgt er juist voor dat het bedrijf voortgezet kan worden en dat een basis gelegd kan worden voor een nieuw familiebedrijf. Een bedrijf met een goede ondernemer, die klaar is om de uitdagingen en de vraagstukken van de toekomst aan te gaan.

Durf dan ook op zoek te gaan naar de beste opvolger voor uw bedrijf. Begin op tijd en wees duidelijk en oprecht. En wees dan niet bang als uw eigen kinderen het bedrijf niet over kunnen nemen. U kunt altijd een belangrijke bijdrage leveren aan de basis van een nieuw familiebedrijf!