AlgemeenOpinie

Zuivelindustrie aan zet

De winstmogelijkheden van de melkveehouderij zorgen ervoor dat er altijd iets duur wordt, grond of rechten.

Het blijft toch een rare toestand, een sector die meer beperkingen vraagt dan een staatssecretaris wil opleggen. U begrijpt het, het gaat weer over de melkveehouderij na beëindiging van de quotering. Vorige week stond ik er ook al bij stil en dat leverde heel wat reacties op. Een paar reacties van mensen die vinden dat de samenleving geen invloed op de sector zou moeten hebben, of dat er geen probleem is. Ik heb ook wel eens van zulke dromen, maar als ik opsta blijkt de werkelijkheid toch altijd weer minder mooi te zijn.

Maar het betrof toch vooral reacties over hoe je grondgebondenheid moet waarmaken. Moet het met een wet of met overleg en een convenant? De staatssecretaris wil dat laatste. Het probleem daarvan is dat individuele boeren niet aan zulke afspraken gebonden zijn, en er zijn altijd slechteriken. Maar een wet is ook niet alles. Als je grondgebondenheid bij wet regelt, zit je vlakbij dierrechten, en die wilden we niet. Een nadeel van dierrechten is dat die binnen de kortste keren een waarde vertegenwoordigen. Dan zijn we terug bij af. De verdeling van de rechten is daarbij ook nog eens een lastig hoofdstuk. Los daarvan, dierrechten leiden tot een tendens de melkproductie per koe te maximaliseren. Dat is niet zo goed voor de koe, dus niet voor de sector. Het alternatief, wettelijke grondgebondenheid, leidt tot hoge grondprijzen en, afhankelijk van de details, weer tot maximalisatie van de melkproductie.

De kern van het probleem is dat de melkveehouderij té profijtelijk is, en die winst slaat ergens neer. Op korte termijn in hogere inkomens, op iets langere termijn in uitbreidingsactiviteiten, in een hoge grondprijs, of in waarde van rechten, zoals tot voor kort in de quotumprijs. Precies daarom is een vrijwillig convenant zo moeilijk houdbaar. Iemand met eurotekens in de ogen kan zich er ongestraft aan onttrekken.

Ik heb al eens eerder aangegeven dat de zuivelindustrie de enige partij is die in dit verband iets kan afdwingen. Als FrieslandCampina, DOC, Cono en A-Ware afspreken hun melkinname te reguleren en te koppelen aan grondgebondenheid, dan slaat de ‘overwinst’ bij die bedrijven en coöperaties neer. Het leveringsrecht krijgt dan waarde, maar dat is niet verhandelbaar. De zuivelbedrijven kunnen de winst terugsluizen naar hun leden of toevoegen aan hun eigen vermogen.

Hoewel de Mededingingsautoriteit op de loer zal liggen, zie ik niet in waarom de zuivelindustrie geen inkoopeisen zou mogen stellen. En die zuivelindustrie heeft belang bij een sector die acceptabel is voor de samenleving. De zuivelbazen dromen vast ook wel eens van een wereld zonder overheid of samenleving, maar zij worden wel weer op tijd wakker.

Beheer
WP Admin