Supertarwe aan het infuus

Gewasopbrengsten blijven stijgen, mits telers genetisch potentieel ook kunnen benutten.

Begin jaren negentig was een akkerbouwer die 60 ton bieten van een hectare haalde, een topteler. Dit jaar halen de beste bietentelers van hetzelfde perceel meer dan het dubbele. De opbrengsten van akkerbouwgewassen zijn de afgelopen decennia spectaculair gestegen, vooral die van suikerbieten, uien en graan.

Met dank aan de veredeling kunnen ook de komende decennia nieuwe rassen steeds meer opbrengen dan hun voorgangers. Experts voorspellen een stijgend opbrengend vermogen van 0,5 tot 1 procent per jaar. Zo is bij wintertarwe in potentie een opbrengst van 20 ton per hectare mogelijk.

Essentieel hierbij is dat de teler het genetisch potentieel optimaal kan blijven benutten. Want Nederlandse telers moeten hun bedrijfsinkomen halen van de duurste landbouwgrond in de EU. Bovendien hebben ze, mede door kleine percelen, relatief hoge mechanisatiekosten. Hogere gewasopbreng­sten leiden dan automatisch tot een lagere kostprijs. Dat biedt milieuvoordelen, bijvoorbeeld door het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen per kilo product verder terug te dringen.

Zo is de opbrengstgroei van het gewas de komende jaren nog lang niet uitgeput, mits de akkerbouwer hierin niet te veel wordt belemmerd door starre milieuwetgeving. Zo moet het middelen­gebruik worden afgerekend op het verbruik per kilo product in plaats van per hectare. Het heeft sowieso weinig zin een supertarweras te zaaien met een opbrengstpotentie van 20 ton per hectare terwijl de bemestingsnormen zijn afgestemd op 8 ton per hectare.

De eerste stappen met flexibele bemestingsnormen afgestemd op de opbrengsten zijn gelukkig gezet. Graan-, bieten- en aardappeltelers op klei kunnen gebruik maken van een hogere stikstofnorm, als ze aantonen dat ze drie jaar achtereen bovengemiddelde opbrengsten halen. Hiermee zijn we er nog niet, want gewassen op zandgronden dreigen straks als kasplantjes aan het infuus te hangen.

Het is aan sector, onderzoek en overheid om de ingeslagen weg te blijven volgen.