Grondloos

Bij de groei van de melkveehouderij staan alle seinen op donkeroranje. Maatschappelijke weerstand ligt op de loer.

Plotseling is er opwinding over grondloze groei van de melkveehouderij. Eerst meldde ABN Amro dat groei van de koeienstapel gebaseerd op mestverwerking in plaats van met voldoende grond soms een negatief rendement heeft. Vervolgens riep de Tweede Kamer luid dat ze dergelijke groei helemaal niet wil. En staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken kwam met een brief waarin ze alsnog met de invoering van dierrechten dreigt. Daar was vervolgens LTO weer boos over.

De zorgen van Dijksma betreffen de overschrijding van het afgesproken fosfaatplafond. Dat dreigt op korte termijn al overschreden te worden. Het LEI heeft berekend dat het allemaal nog net past, mits alle extra mest verwerkt wordt. Het LEI verwacht dat dat vooral gaat gebeuren via Vervangende Mestverwerkingsovereenkomsten met varkenshouders (VVO’s). Zelf heb ik grote twijfels of het allemaal binnen het fosfaatplafond te houden is. Als ik zie wat er de afgelopen tijd aan stallen is gebouwd en nog in aanbouw is, wetend dat die stallen in de aanloop naar mei 2015 nog niet vol staan, dan houd ik mijn hart vast.

Het hele verhaal kent drie problemen. De eerste is dat de melkveesector niet in staat is bij zijn onderdanen de fosfaatgrens af te dwingen. Mooi dat er convenanten gesloten zijn, maar ze zijn niet bindend voor individuele boeren. Dat zie je als er aanvragen voor 800 koeien gedaan worden. De tweede is dat door de ontsnappingsroute via mestverwerking de groei van de melkveestapel niet begrensd is, en het ontstaan van grondloze bedrijven niet tegen te houden is. Dat is ook een zorg van LTO Melkveehouderij, die wil dat soort bedrijven niet. Zij wil dan ook nadere beperkingen. En de derde hangt hiermee samen, de samenleving wil geen grondloze bedrijven. Niet zozeer vanwege fosfaat, maar vanwege alle nadelen die een intensieve, grondloze veehouderij met zich meebrengt. Als dat soort bedrijven toch gaat ontstaan, straft de samenleving dat ogenblikkelijk af met dezelfde aanpak waaronder de varkenshouderij gebukt gaat. Dan gaat het om bureaucratie, om procedures en stankcirkels, maar vooral ook om Wakker Dier-spotjes, protestacties, kopersstakingen en alle andere zaken waarmee de samenleving een sector in het gareel dwingt. Die samenleving heeft daar zelfs nauwelijks een overheid voor nodig.

LTO Melkveehouderij maakt zich zorgen over mogelijke invoering van dierrechten. Maar er is één zorg die nog groter is: de zorg over het maatschappelijke ‘recht om te produceren’. Dat recht staat met de tomeloze groei, met feitelijk grondloze bedrijven en overschreden fosfaatplafonds binnen de kortste keren ter discussie. De melkveehouderij is dan wat het niet wil zijn, intensieve veehouderij.