Gelijk speelveld

Het LEI laat zien dat het Europese speelveld tamelijk gelijk is, maar niet helemaal.

Enkele weken terug bracht het LEI een rapport uit over onze concurrentievoorwaarden in vergelijking met andere EU-landen met een grote landbouwsector. Het heeft even moeite gekost om het rapport te pakken te krijgen, omdat de website van het LEI langzamerhand onbruikbaar is geworden. Het LEI is tegenwoordig onderdeel van Wageningen UR, de overkoepeling van alle Wageningse instituten en de universiteit. Zodra je op de LEI-website iets aanklikt, word je automatisch doorgeschakeld naar iets van Wageningen UR. Eenheid gaat voor klantvriendelijkheid.

Eén van de auteurs van het rapport was zo vriendelijk mij de link toe te sturen. Zal vast niet mogen, want zo omzeil je de Wageningen UR-dictatuur. Het rapport laat zien dat het speelveld in Europa helemaal niet zo scheef is als vaak wordt beweerd. In het ene land is de diesel goedkoper, in het andere wordt de legbatterij nog oogluikend toegestaan, en in Nederland zijn de hectaretoeslagen hoog en krijgen de tuinders goedkoop aardgas. Ook zijn de Nederlandse belastingregels rond bedrijfsopvolging relatief gunstig en krijgt de landbouwsector veel geld voor handelsbevordering. Voor Frau Antje dus. Onderaan de streep maakt het niet zo veel. Dat gevoel had ik al langer.

De Nederlandse boer in Frankrijk, die ik zo nu en dan bezoek, klaagt steen en been over alle controles, over boetes rond maaien van braakliggende grond, over de kosten van grondwater en over allerlei andere kosten die we in Nederland niet hebben. Daarmee is het verhaal echter niet af. Niet elke boer is even goed af. Akkerbouwers hebben niks aan goedkoop aardgas en kippenhouders krijgen geen hectaretoeslag. Niet iedereen heeft dus een gelijk speelveld.

Hoewel in het rapport nauwkeurig is gerekend en gepuzzeld, is er ook iets vreemds aan de hand. Nederland heeft de hoogste hectaretoeslagen van Europa, maar, zeggen de auteurs, dat helpt niet, want de hectaretoeslag slaat neer in een hogere grondprijs. Dat klopt als een bus. Er wordt zelfs uitgerekend hoeveel, ruim € 10.000 per hectare in Nederland. Maar met dezelfde redenering kun je zeggen dat hoge dieselprijzen leiden tot energiezuinige technieken, dat een deel van de hoge dieselprijs dus wegvalt. Maar dat doen de onderzoekers niet.

Er is nog iets merkwaardigs. Bij maatregelen rond dierenwelzijn en CO2 wordt gezegd dat strenge regelingen het gevolg zijn van ‘nationale preferenties’. Dat Zweden al jaren eist dat er stro in het varkenshok ligt is dus te wijten aan Zweedse nationale voorkeuren. Mooi gezegd, maar dergelijke ‘preferenties’ tasten nu net het gelijke speelveld aan. Het zijn namelijk vast niet de voorkeuren van de landbouwsector in dat land.