Milieuprestaties

Als ik borstkloppende verhalen lees over de milieuprestaties van de agrarische sector, heb ik altijd de neiging om te na te gaan of de opgetogenheid terecht is. Een vraag die dan rijst is: doet de landbouw het beter dan andere sectoren?

Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig. Sommige emissies, zoals die van ammoniak en van bestrijdingsmiddelen, komen bijna helemaal voor rekening van de agrarische sector, zodat een vergelijking met andere sectoren niet zinvol is. Deze emissies zijn overigens de afgelopen decennia sterk gedaald. Bij andere emissies, zoals die van het verzurende zwaveldioxide, is de bijdrage van de land- en tuinbouw sector te verwaarlozen.

In andere gevallen is wel een zinvolle vergelijking mogelijk. Zo is volgens het Compendium voor de Leefomgeving de nationale uitstoot van broeikasgassen tussen 1990 en 2012 met 9 procent verminderd en die van de primaire agrarische sector met ruim 18 procent . De emissie van stikstofoxiden, die een verzurend effect hebben, nam vanuit de landbouw af met ruim 20 procent, maar het nationale totaal met 55 procent . De uitstoot van fijnstof door de agrarische sector is sinds 1990 toegenomen, terwijl er landelijk gezien er een daling was van 60 procent . Het beeld is dus wisselend, maar per saldo heeft de land- en tuinbouw onvoldoende redenen om op zijn lauweren te gaan rusten.

Je moet er wel rekening mee houden dat het voor de agrarische sector vaak moeilijker is om milieudoelstellingen te realiseren dan voor andere sectoren. De landbouw werkt met levende wezens en is sterker blootgesteld aan invloeden van buitenaf. Daardoor zijn productieprocessen lastiger te sturen en doen zich allerlei beperkingen voor. Inbouwen van een katalysator in een koe is heel wat lastiger dan in een auto. De agrarische productie is sterk gespreid over het land en het aantal bedrijven is groot. Daardoor zijn er minder schaalvoordelen bij het reduceren van emissies en kunnen milieukosten niet of nauwelijks worden doorberekend in de opbrengstprijzen. Als je met deze bijzondere kenmerken rekening houdt, slaat de landbouw qua milieuprestaties niet zo’n slecht figuur.