Foto: Roel Dijkstra AlgemeenAchtergrond

Thieme: ‘Ik weet dat ik reuring veroorzaak’

Politiek is een middel om idealen na te streven, vindt Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren.

Tien jaar zit ze nu al in de Tweede Kamer namens de Partij voor de Dieren (PvdD). Is de veehouderij veranderd? Niet echt, vindt ze. “De vertegenwoordigers van de veehouderij zitten nog steeds heel sterk op het oude verhaal van productieverhoging en schaalvergroting.”

Maar bij individuele boeren ziet ze steeds meer wanhoop, zegt ze. “Ik zag vertegenwoordigers van boeren afgelopen jaren roepen om afschaffing van het melkquotum en ik zie een boerin op tv wanhopig roepen over de lage melkprijs. De praktijk laat zien dat dit systeem niet meer houdbaar is.”

Is er in de politiek veel veranderd?

“Ja. Dat zie je in de steun voor onze moties. De landbouwwoordvoerders hebben het nu veel meer over de langetermijnvisie voor de landbouw. Tien jaar geleden ging het meer over het vaststaande systeem waarbinnen het zo goed mogelijk geregeld moest worden. Je ziet nu dat er een meerderheid is voor de motie voor het kalf bij de koe. Dat was 10 jaar geleden ondenkbaar.”

Dat heeft 6 jaar geduurd.

“Ja. De politiek is stroperig. Maar de aanhouder wint. Landbouw is altijd het stiefkindje in de politiek, het wordt niet gezien als een belangrijk onderwerp. De woordvoerders bij de grote partijen die landbouw moeten gaan doen, moeten altijd even slikken. Het is niet iets waar je groot mee kunt worden als politicus. Er zijn maar 2 partijen die zich altijd serieus met de landbouw hebben bezig gehouden: CDA en PvdD. Je ziet nu dat andere politieke partijen er ook meer aandacht aan besteden.”

Marianne Thieme (44) voert de komende Tweede Kamerverkiezingen opnieuw de lijst voor de Partij voor de Dieren aan. Ze is daarmee de langst zittende fractievoorzitter.
Foto: Roel Dijkstra

Deze zomer stond u tegenover honderden boze boerinnen op het Plein. Hoe was dat?

“Dat ik reuring veroorzaak, weet ik. Maar ik vond dit wel heel heftig. Een groot verschil met wat boeren aan de keukentafel tegen me zeggen. Daar hoor ik eerst: ‘mevrouw Thieme, u gaat toch niet vertellen wat wij als boeren moeten doen, want u bent geen boer’. Tijdens een gesprek blijkt al snel dat boeren helemaal niet meer zelf kunnen bepalen wat ze willen. Ze zitten gebonden aan banken en supermarkten, waarbij ze in een ratrace zitten van meer en groter. Ze voelen zich geen boer meer. Dan vinden we elkaar vrij snel. We willen allebei naar een modern systeem waarbij de menselijke maat geldt en waarbij de boer boer kan zijn en het dier dier. Dus niet terug naar Ot en Sien, maar juist slim en innovatief met je boerenhart werken.”

U zegt vaak bij boeren te komen. Ik hoor van boeren dat u nooit komt.

“Ja, maar er zijn nogal wat boeren, ik kan natuurlijk nooit bij alle boeren komen. Net zomin als ik bij alle slachthuizen kan zijn of bij alle kinderen in de derde wereld die honger hebben om te weten dat er een probleem is. Ik vind het inspirerender om op bezoek te gaan bij boeren die duurzaam en innovatief produceren, dan bij boeren die ik zie als de achterblijvers. Boeren die maar blijven vasthouden aan de traditionele systemen die de tand des tijds niet doorstaan.”

Kunt u niet beter naar deze boeren om hen te motiveren?

“Zeker, dat doe ik ook. Dan moet ik me weer 3 keer verkleden voordat ik de varkensstal in kan. Deze bio-industriebedrijven zitten ook niet heel vaak te wachten op mijn bezoek. Het is interessanter om met een boer naar een bedrijf te gaan waarvan de maatschappij zegt dat ze het zo graag ziet. Boeren leren vaak het meest van elkaar. Het zou goed zijn als gangbare boerinnen naar boeren die de kalveren wel bij de koe laten gaan, om te zien dat het kan en hoeveel tevredenheid dat geeft.”

Laats noemde u uzelf boerin. Voelt u zich boerin?

“Dat zei ik met een knipoog, maar inderdaad: ik voel me zeer betrokken bij het vak van mijn man Jaap Korteweg. Fantastisch om de biologische aardappelen te zien groeien. Als je getrouwd bent met een boer, ben je volgens mijn man automatisch boerin.”

Marianne Thieme opent samen met eigenaar Jurgen Verwoerd in 2013 de eerste vegetarische snackbar in Den Haag.
Foto: Roel Dijkstra

Is het lastig om het commerciële bedrijf (De vegetarische slager) en de politiek gescheiden te houden?

“Het is pas lastig als hij slager zou zijn. Het is heel mooi om een man te hebben die doet wat je zegt. Ik zou er op aangesproken worden als mijn man iets doet dat het tegenovergestelde is van mijn idealen.”

Wat moet er volgens u in de politiek gebeuren op landbouwgebied?

“De politiek erkent nu wel dat het systeem is vastgelopen. Maar je ziet ook dat de politiek de kool en de geit proberen te sparen en met allerlei halfbakken oplossingen komt. Dat geeft alleen onzekerheid. Ik vind dat gebrek aan visie tonen waarbij vooral naar de korte termijn wordt gekeken. Grotere stappen zijn noodzakelijk als we de boeren in Nederland willen houden. Daarvoor is steun nodig van de overheid. Niet alleen tijdelijke financiële steun voor omschakeling, maar ook om een duidelijk kader te stellen. Iedere ondernemer wil weten of zijn producten toekomst hebben.”

Wie moet dat doen?

“De overheid moet waarden als dierenwelzijn, natuur en milieu beschermen en ervoor zorgen dat er een eerlijke prijs wordt betaald. Laat je het over aan de markt, dan zijn er slechts een aantal nichemarkten met hogere dierenwelzijns- of milieunormen. Kijk naar de Rondeelstal. Het is wellicht inspirerend voor andere pluimveehouders, maar het systeem neemt geen vlucht. Ik sprak een varkensboerin met vrije uitloopvarkens die eerlijk vertelde dat zij niet zit te wachten op meer boeren die op dezelfde manier de varkens gaan houden. Omdat de financiële meerwaarde dan op de tocht komt. Als je wilt dat àlle varkens een beter leven krijgen, moet je normen stellen. De overheid kan de impasse doorbreken.”

Hoe zou u dat willen regelen?

“Het zou verplicht moeten worden voor de retail om de boeren ten minste kostendekkend te betalen voor hun product. Dat betekent dat je meer gaat concurreren op kwaliteit dan op prijs, waardoor de boeren die geen goede kwaliteit leveren eruit vallen. Dan krijg je kwalitatief goede boeren die een goede prijs krijgen voor hun product. Dan kun je ook hogere eisen stellen aan een product”

Dan gaan supermarkten toch gewoon in het buitenland shoppen?

“Daar geldt dan dezelfde regel voor. De boer in het buitenland moet ook een kostendekkende prijs krijgen voor zijn product en moet aan dezelfde normen voldoen.”

In de praktijk blijkt dat dit niet werkt.

“Nee. Dat komt omdat de politiek zo graag vrijhandelsakkoorden sluit. Boeren zouden massaal tegen TTIP en CETA moeten zijn.”

‘Op het gebied van landbouw dicteert de VVD’.

Bij de verkiezingen in 2012 was u heel blij met de diervriendelijke meerderheid.

“Ja, maar dan moet de PvdA niet het slaafje van de VVD worden. Kijk naar de omgevingswet, de natuurwet. Het is schokkend dat PvdA de verkiezingsbeloftes voor verbetering van het dierenwelzijn en natuur niet is nagekomen. Op het gebied van landbouw dicteert de VVD.”

U bent altijd kritisch op CDA- en VVD bewindslieden op landbouw. Nu zit er een PvdA-staatssecretaris. Is dat beter?

“De PvdA is gaan samenwerken met een coalitiegenoot die heel anders denkt. Het is water en vuur. En dit is het resultaat. Als je een consistente lijn wil doorvoeren, moet je samenwerken met partijen die dicht bij jouw visie staan. Als je met de VVD gaat samenwerken op landbouw en je bent een beetje bangig aangelegd, verandert er weinig. De VVD dicteert.”

Zou u zelf staatssecretaris van landbouw willen worden?

“Dat ligt heel erg aan de constellaties. Landbouw is voor ons heel belangrijk. Het zou dan voor het eerst zijn dat in de coalitieonderhandelingen stappen gezet moeten worden in het landbouwdossier. Want als je kijkt naar alle coalitieakkoorden, dan zie je dat landbouw er niet of nauwelijks in voor komt. Landbouw is iets dat veel partijen minder belangrijk vinden.”

Zolang de partij bestaat bent u partijleider. Kan de partij zonder Marianne Thieme?

“Ik sta ten dienste aan de partij. De partij moet bepalen wie de lijsttrekker wordt voor de Tweede Kamer. Zolang ze me willen hebben, ben ik beschikbaar.”

Zou u zonder politiek kunnen?

“Politiek is voor mij een effectief instrument om idealen te verwezenlijken. Ik ben geen beroepspoliticus die je overal voor kunt inzetten en het ene moment kan zeggen dat hij voor de OV-chipkaart is en even later met net zoveel passie kan zeggen dat hij tegen is. Ik ga niet voor de politiek an sich. Politiek is traag, maar wel uitdagend. Wij bedrijven politiek op een andere manier. We hebben een aanjaagfunctie. Daar krijg ik energie van.”

‘Burger heeft evenveel te zeggen’

Thieme vindt dat burgers net zoveel te zeggen hebben over de wijze waarop dieren gehouden worden als de boer, ook al is hij de baas van het vee. “Als huisdiereigenaar ben je toch ook niet vrij om te doen en laten wat je ermee wilt? Niemand heeft het alleenrecht om te bepalen hoe je met een dier omgaat. De boeren zijn niet fout, het systeem deugt niet. De boer, consument en politiek zijn hier verantwoordelijk voor.”

“Politiek is voor mij een effectief instrument om idealen te verwezenlijken”, aldus Thieme.
Foto: Roel Dijkstra

Beheer
WP Admin