‘Verbind landbouw met natuur’

Geef de natuur op het boerenland meer ruimte en laat je verrassen. Daarvoor pleit bioloog Geert de Snoo.

De natuurbescherming in reservaten werkt, concludeert hoogleraar Conservation Biology Geert de Snoo. Maandag 8 februari sprak hij op een bijeenkomst van de Universiteit Leiden in de Pieterskerk. “Het gaat redelijk goed met de Nederlandse natuur. Veel soorten gaan vooruit en het oppervlak bos- en natuurgebied neemt toe. Alleen in agrarische gebieden worstelen we met achteruitgang. Met een steeds intensievere landbouw blijft er steeds minder ruimte over voor natuur.” Diersoorten die afhankelijk zijn van agrarisch gebied hebben het zwaar, constateert De Snoo, met name weidevogels als de grutto.

Meer vergroening en bodemleven bevorderen

Die randvoorwaarden invullen kan op twee manieren, aldus De Snoo. Allereerst ziet hij graag meer ruimte voor akkerranden, houtwallen en slootkanten, waar de natuur vrij haar gang kan gaan. “Nu is een paar procent van het oppervlak van landbouwgrond bestemd voor natuur. Europa wil daar 5 procent van maken.”

Verder pleit hij voor schonere processen om onder meer het bodemleven te bevorderen: “We hebben veel meer regenwormen en insecten in en op de bodem nodig.” Meer organisch materiaal, zoals mest van dieren in plaats van kunstmest, kan zorgen voor zo’n levendigere bodem.

Niet spuiten op mooie zondagmiddag

Meer insecten in en op de bodem betekent meer voedsel voor vogels, aldus De Snoo, maar voor boeren zijn bodemprocessen ook heel interessant. “De kunst is om landbouw zo te krijgen dat de natuurlijke weerstand van de bodem omhoog gaat.” Gewassen op de velden zijn dan beter bestand tegen allerlei plagen, waardoor boeren ook minder hoeven te spuiten, legt hij uit. “Boeren moeten spuiten om schade te voorkomen, maar ze doen het helemaal niet graag. Ze zien ook die doodshoofdtekens op de verpakking. Ze gaan echt niet op een mooie zondagmiddag bestrijdingsmiddelen over hun land verspreiden, als iedereen buiten aan het fietsen is.”

Boer is trots op bedrijf en bijbehorende natuur

“We hebben mooi Leids onderzoek gedaan, onder meer met psychologen, dat laat zien dat boeren trots willen zijn op hun bedrijf en de natuur die daarbij hoort. Laten we daarop inspelen, aan de gedragskant is nog veel te winnen.” Bescherming van natuur verbinden met duurzame landbouw, concludeert De Snoo, levert winst op voor natuur, milieu en landbouw.

Agrarische gebieden zijn belangrijk voor de Nederlandse natuur doordat ze zo’n groot deel van het landoppervlak uitmaken, aldus De Snoo. In zijn oratie schetst hij hoe natuurbeschermers aanvankelijk vaak landschappen in stand hielden die de mens zelf had gevormd. Maar dat bleek onvoldoende om kwetsbare planten en dieren te beschermen.