Kamerleden willen geen snelle behandeling fosfaatwet meer

De Tweede Kamer wil geen snelle behandeling van het wetsvoorstel fosfaatrechten meer, nu staatssecretaris Martijn van Dam een grove wijziging in zijn wetsvoorstel heeft doorgevoerd.

PvdA-Kamerlid Henk Leenders vroeg in de Tweede Kamer alsnog om spoedige behandeling van het wetsvoorstel. Hij kreeg hiervoor alleen steun van GroenLinks en D66. VVD, CDA, PVV, ChristenUnie en SGP willen eerst verdere duidelijkheid over de wijzigingen die Van Dam voorstelt.

Jaco Geurts (CDA) is ontdaan over het wijzigingsvoorstel. “Hoe heeft de staatssecretaris dit kunnen laten gebeuren? Hiermee wordt de deorgatie te grabbel gegooid. Dit is compleet broddelwerk waar de melkveehouders de dupe van worden”, aldus Geurts. Lodders (VVD) ziet geen noodzaak meer voor spoedige behandeling, aangezien de wet met een jaar wordt uitgesteld. De politica vindt de wijzigingen heftig. “De wet leek een oplossing te zijn voor de problematiek, maar de voorgestelde wijzigingen roepen nog veel meer vragen op. Het heeft dus geen zin om de wet met spoed te behandelen. Zorgvuldigheid gaat voor snelheid.”

Lodders wil dat het wetsvoorstel opnieuw door de Raad van State wordt beoordeelt en wil ook een advies van de Landsadvocaat. Ook vraagt ze zich af waarom het wetsvoorstel pas zo laat in Brussel is voorgelegd voor de staatssteuntoets. Of het wetsvoorstel er uiteindelijk nog komt kan Lodders niet zeggen. Evenmin is ze er van overtuigd of hiermee de derogatie behouden kan blijven. “Behoud van derogatie moet wel de inzet blijven”, vindt ze.

Henk Leenders (PvdA) vindt het onbegrijpelijk dat VVD, CDA, PVV en SGP nu uitstel willen van de behandeling van de wet. “We hebben de wet nodig, ook al wil de staatssecretaris nu het stelsel van fosfaatrechten per 2018 invoeren. We hebben de wet nodig om de Europese Commissie te laten zien dat we ons willen houden aan de derogatieafspraken. Elk uitstel maakt het moeilijker de derogatie te behouden. Het risico wordt heel groot dat gebeurt wat we juist wilden voorkomen. De EU zegt dat we ons aan het fosfaatplafond moeten houden. De PvdA wil het risico niet lopen dat ons dat niet lukt. Ik hoef dat niet te zeggen om de stemmen van de boeren. Het gaat ons om het maatschappelijke en economische belang van de sector.”

SP-Kamerlid Henk van Gerven vindt de regelgeving een rommeltje. “Ik vraag me serieus af waarom de staatssecretaris dit niet zag aankomen. Het is een slechte zaak dat er nu weer een jaar uitstel komt. Het milieu is hier niet bij gebaat en onzekerheid is troef voor de melkveehouders. De derogatie kan verloren gaan. Het punt dat het voorstel strijdig is met de Europese staatssteunkaders is makkelijk op te lossen door de rechten niet verhandelbaar te maken. Dat zou ook veel beter zijn voor de sector. Het zijn vooral de handelaren, adviseurs en stoppers die belang hebben bij verhandelbaarheid”, aldus Van Gerven. Hij vraagt Van Dam om de rechten niet verhandelbaar te maken, maar de verdeling te regelen via een fosfaatbank.

Van Gerven heeft twijfels of het de sector lukt de fosfaatproductie te verlagen. “Tot nu toe is het beleid geweest om het over te laten aan de sector. Dat heeft gefaald.” SP vindt dat volledige grondgebondenheid van de sector de problemen oplost. “Dan kan een groot deel van de regelgeving de prullenbak in.”

SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf spreekt van een bizarre gang van zaken. “Juli 2015 was al bekend dat er fosfaatrechten zouden komen. Nu is er pas enige duidelijkheid van de Europese Commissie over staatssteun, maar nog steeds geen definitieve goedkeuring. Ik ben bang dat EZ heel lang geen contact heeft gehad met Brussel hierover. Buitengewoon onverstandig. Het ministerie solt met de toekomst van bedrijven”, vindt de politicus.

Hij vindt het onmogelijk en ongewenst dat de verantwoordelijkheid voor 2017 bij de sector neerkomt. “Je kunt de individuele boer hier niet op afrekenen. Het ministerie moet verantwoordelijkheid nemen.” SGP vindt de kritiek van de Europese Commissie nog meer reden om af te zien van de fosfaatrechten en om met een nieuw plan te komen dat op de waterkwaliteit stuurt.

D66-Kamerlid Fatma Koşer Kaya begrijpt niet waarom collega-Kamerleden de nota van wijziging van Van Dam aangrijpen om de behandeling van de wet niet langer met spoed te willen. “Het is voor de boeren van groot belang dat de derogatie niet op de tocht komt. Dit probleem moeten we niet laten doorsudderen, dat is in het belang van de boeren die recht hebben op duidelijkheid.”